تالاب شادگان این روزها در سکوتی عمیق فرو رفته است و از جای خالی پرندگانی می گوید که روزی از این محل مهاجرت کرده و دیگر به آن، باز نگشتند.

تالاب شادگان روزی پناهگاه حیات وحش بوده است این تالاب در کنوانسیون بین المللی رامسر نیز به ثبت رسیده است.

نام های دیگر تالاب شادگان به نام های خوردورق، دورقالفرس و فلاحیه است.

مسیر دسترسی به تالاب شادگان برای بازدید کنندگان این تالاب، از مسیر جاده اهواز – آبادان، به دارخوین است و از دارخوین جاده ای به سمت شرق و شهر شادگان است.

رودخانه جراحی بزرگترین تامین کننده آب تالاب است و بعد از آن نهر بحره که از رودخانه کارون منشعب می شود، تالاب شادگان را تغذیه می کند.


تالاب شادگان باقیمانده از تالاب بسیار بزرگی است که زمانی تا هورالعظیم در مرز عراق ادامه داشته است و احتمال می رود بخش دور افتاده و جدا شده ای از مجموعه تالاب های گسترده و به هم پیوسته بین النهرین باشد.

مساحت تالاب شادگان که در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است 400 هزار هکتار می باشد! اما اندازه گیری سال 1383 مساحت تالاب را حدود 54 هزار هکتار نشان می دهد.

اسکله ای محلی در کنار روستای صراخیه قرار دارد که در آن گردشگران را با بلم های چوبی به تماشای تالاب می برند.

کوچه پس کوچه های روستای صراخیه در میان آب است اما نبود امکانات لازم این مکان حداقل امکانات را برای گردشگران تالاب ندارد.

سال هاست که هر آنچه از خوزستان مهاجرت می کند فصل مهاجرتش طولانی می شود و یا شاید ابدی.

سال ها پیش، جنگ فصل مهاجرت را برای شهر های جنوب خوزستان تعریف کرد، همه گفتند کوتاه است می روند و برمی گردند.

برخی ماندند و با خاک عجین شدند و برخی دیگر مهاجر شدند و رفتند، فصل رفتن بی پایان همشهریان جنوب قصه شهر بی شهروند است که در جای جای خوزستان تکرار می شود.

جنگ که تمام شد خیلی ها نیامدند و در شهر های خوش آب و هوای دیگرکشور ماندگار شدند.

فصل مهاجرت برای شهر های جنوب چهار فصل تکرار دارد، فصل بی بازگشت مهاجرت هر سال پررنگ تر می شود.

برای بازگشتن بهانه ای لازم است، که حجم بزرگ کاستی ها و نبود امکانات بهانه ای برای رفتن بی بازگشت مهاجران شده است، نه امکاناتی که آنها را نگه دارد، که دل خوشی که آنها را برگرداند.

حادثه این است که خانه های ویران شهر توانایی برگرداندن مهاجران جنگ را نداشتند.

این روزها نیز، فصل رفتن پرندگان مهاجر تالاب شادگان اینگونه است، فصل مهاجرت که رسید همه ی پرندگان مهاجر رفتند ولی فصل بازگشت آنها که رسید فصل بی بازگشت مهاجرت آغاز شد.

این بار تالاب شادگان، فصل بی بازگشت پرندگان مهاجر را شاهد است.


رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان شادگان با تشریح کمبود و نواقصی که سببب مهاجرت بی بازگشت پرندگان شده است، گفت:هر چند برای احیا و نگهداری تالاب شادگان کم کاری شده است اما همچنان مشکل تامین آب این تالاب نیز وجود دارد و سبب نابودی برخی گونه های وحشی پرندگان این تالاب شده است، ولی تلاش می شود با برنامه ریزی و جذب حمایت مالی، مشکلات این تالاب رفع شود.

سیدمحمدحسن فقیه با ابراز امیدواری از بارش های اخیر در استان، گفت:با توجه به بارندگی های اخیر، تالاب شادگان شرایطی عادی پیدا کرده است و با توجه به اینکه هشت سال خشکسالی را در سال های گذشته طی کرده، وضعیت این تالاب با بارندگی های امسال رو به بهبود است.

*** تالاب شادگان حمایت مالی نمی شود

فقیه با بیان مشکلات اقتصادی تاثیرگذار بر خشک شدن تالاب، گفت:تالاب شادگان از حمایت مالی برخوردار نیست، با این وجود، برنامه هایی بسیاری بهبود وضع تالاب شادگان در دست اجراست.

وی در بخش دیگری از سخنانش با تشریح ویزگی هیا گردشگری تالاب، اضافه کرد:طی دو سال گذشته برنامه هایی برای تالاب شادگان تدوین شد و در حال حاضر منتظربه حد نرمال رسیدن آب تالاب هستیم.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان شادگان افزود:چنانچه آب تالاب شادگان تامین شود، می توان همه برنامه هایی را که در چشم انداز گردشگری تالاب شادگان درنظر گرفته شده است را اجرا کرد.

وی بابیان آلودگی هایی که تالاب را تهدید می کند نیز، گفت:کیفیت آب و بی آبی تالاب شادگان موجب شده گونه های غیربومی که پیش از این به تالاب می آمدند، تالاب را ترک کنند.

فقیه تصریح کرد:دوزیستانی که در این تالاب زندگی می کنند، دچار مشکلات زیستی شده اند.

وی دلیل اصی بازنگشتن پرندگان مهاجر تالاب شادگان را خشکسالی تالاب عنوان کرد و گفت: در گذشته پرندگان مهاجر از شمال و جنوب کره زمین به تالاب شادگان مهاجرت می کردند، امروز این پرندگان به علت خشکسالی دیگر به این تالاب نمی آیند.

فقیه با بیان اینکه هر ساله 6 میلیون بچه ماهی در تالاب شادگان رهاسازی می شود، گفت:در تالاب شادگان معمولا صید ماهی از سوی بومیان انجام شده و بیشتر این ماهی ها بومی تالاب هستند.

بر خلاف تصور اولیه در تمام این محدوده آب نمی بینید و تالاب شادگان، فضایی مشابه خور دارد.

این تالاب بر روی کمربند ناحیه خشک زمین قرار گرفته است و یک آمار عجیب از این منطقه نشان می دهد که طی یک بازه زمانی 23 ساله متوسط بارندگی سالیانه 207 میلی متر و میزان تبخیر در همان بازه سالانه 3626 میلی متر بوده است.

منطقه تابستان های بسیار گرمی دارد و به همین دلیل بهترین زمان بازدید از تالاب شادگان اواخر پاییز و زمستان است.

ضمن اینکه به دلیل حضور پرندگان مهاجر، تنوع پرندگان در این در تالاب در گذشته بسیار زیاد بوده ولی امروز گونه های پرندگان مهاجر بسیار انگشت شمار شده است.

شاید چشم تالاب شادگان به بازگشت پرندگان مهاجر تالاب خشک شود، چشم آنها که قادر بودند برای احیای تالاب گام بردارند روشن!