دیوارنویسی به عنوان پدیده ای که چهره اکثر شهرهای ایران را مخدوش کرده
تبدیل به روشی برای بروز انواع تبلیغات، شعارنویسی، درددل و کری خواندن
فوتبالی ها شده و به نظر می رسد این مشکل بیشتر از آنکه ابعاد اقتصادی
داشته باشد مشکلی فرهنگی است.
دیوارنویسی اگرچه از گذشته های دور یکی از
شیوه های تبلیغاتی محسوب می شده اما تأثیر بدی بر زیبایی شهرها دارد به
طوریکه در بسیاری از شهرها، دیوارنویسی از سوی افراد و شرکت های کوچک و
بزرگ با اهداف تبلیغاتی انجام می شود که در بسیاری از موارد نارضایتی
شهروندان را نیز در پی داشته است.
البته دیوارنویسی همیشه محدود به
دیوارهای شهر نمی شود بلکه گاهی شاهد آن هستیم که روی سطل های زباله
شهرداری، بلوکهای بزرگ وسط بلوارها و حتی درب منازل هم می توان انواعی از
نوشته های گوناگون را دید که به نوعی موجب زشت شدن چهره شهر شده است.
دیوارنویسیهای شهری، نظم و انسجام محیط شهر را به هم میریزد و آلودگیهای بصری را برای شهروندان ایجاد میکند.
توضیحات سارا فیروزیان (جامعهشناس) در مورد این معضل :
برای
از بین بردن مشکلات اجتماعی، باید علل و انگیزههای ایجاد آن مشکل یا معضل
را شناسایی کرد و پس از شناسایی این عوامل باید برای رفع آن اقدام جدی
شود.
انحرافات و مسائل اجتماعی، امنیت اجتماعی را سلب و مانعی برای رشد
و توسعه جامعه محسوب میشود. به طور کلی، هر رفتاری که افراد انجام
میدهند، متأثر از مجموعهای از عوامل است که در زندگی قرار دارد.در هر
جامعهای سلسله عواملی همچون شرایط جغرافیایی، وضعیت اجتماعی، اقتصادی،
موقعیت خانوادگی و فرهنگ خاص، در ایجاد رفتار همگن یا ناهمگن افراد مؤثر
است.
یکی از مسائلی که تا کنون کمتر مورد توجه قرار گرفته معضل نوشتن
جملات و کلمات رکیک روی دیوار است که این مسئله بیشتر در حاشیه شهرها
مشاهده میشود.
از جمله دلایل بروز چنین رفتارهایی، به ویژه در میان
نوجوانان و جوانان عوامل محیطی، فردی و اجتماعی است، از عوامل محیطی
میتوان به شرایط اقلیمی، جغرافیایی، شهر و روستا و.... اشاره کرد.
مهمترین عامل یعنی خود فرد نقش تعیین کنندهای در این زمینه دارد.
عوامل
اجتماعی بسیاری در انجام چنین رفتاری موثر است که مهمترین این عوامل
خانواده و فقر اقتصادی است، از سوی دیگر گسترش حاشیه نشینی، افزایش چنین
رفتارهایی را به دنبال دارد. اختلاف آشکار و واضح طبقات اجتماعی موجب
میشود افراد متاثر از این امر، دست به کارهای غیرعرف بزنند. از دیگر عوامل
اجتماعی این رفتار، میتوان فقر فرهنگی را نام برد که این عوامل نوجوانان و
جوانان را بیش از دیگران تحت تأثیر قرار میدهد، علاوه بر موارد ذکر شده
دوستان ناباب و محیط آلوده نیز میتواند از دیگر عوامل اجتماعی چنین
رفتارهایی باشد.
از طرفی تربیت ناصحیح، نبود کنترل و نظارت والدین بر
فرزندان، مشکلات عاطفی و بیسوادی خانواده و... میتواند زمینهساز بروز
چنین مشکلات رفتاری باشد. شاید بتوان طرد اجتماعی این گونه افراد را نیز
عامل دیگری برای انجام این رفتار اشتباه دانست. افراد با داشتن چنین شرایطی
برای جبران این نوع کمبودها و برای رهایی از این گونه بی مهریها و معضلات
جامعه، دست به دیوارنویسی و نوشتن کلمات و جملات رکیک میزنند.
شاید
گاهی اوقات این نوشتار فقط یک کار تفنّنی و به عنوان گذراندن اوقات فراغت
باشد و فقط به خاطر اینکه لحظاتی با دوستان خود خوش باشند. این کار به
صورت نامحسوس زمینه سوق یافتن نوجوان و جوان به سمت رفتار ناشایست را فراهم
میکند.
«امیل دورکیم» بزرگترین جامعه شناس قرن نوزدهم و اوایل قرن
بیستم در نظریه «کنترل» معتقد است ناهمنوایی و کجروی افراد ریشه در عدم
کنترل صحیح و کارایی آنان دارد، به طوری که هرچه میزان کنترل اجتماعی بیشتر
باشد و نظارتهای گوناگون از راههای رسمی و غیررسمی، بیرونی و درونی،
مستقیم و غیرمستقیم توسط والدین و جامعه وجود داشته باشد و حساسیت مردم و
مسئولان افزایش یابد، میزان همنوایی مردم بیشتر خواهد بود، بر این اساس
نبودن مراقبتهای اجتماعی، عدم دقت مسئولان به بعضی از مسائل جامعه و نبود
مراکز مشاور اجتماعی و بهرهبرداری ناصحیح از نظرات استادان جامعه شناس و
روانشناس در بخشها و حوزههای مختلف میتواند منتج به چنین رفتارهایی شود.
(منبع: خبرگزاری ایسنا و مهر)
عکس: فاطمه خادمی موگهی