بهروز فرج اللهی فرماندار شادگان عصر دوشنبه در نشست سفیران کشورهای اروپایی و نماینده سازمان ملل در فرمانداری شادگان اظهار کرد: تالاب شادگان با وسعت پنج هزار و ۳۷۷ کیلومتر مربع یکی از مهم‌ترین منابع تأمین معیشت اکثر مردم شادگان است که از جمعیت ۱۶۰ هزار نفری این شهرستان، قریب به ۱۰۰ هزار نفر از طریق تالاب شادگان معیشت خود را تأمین می‌کنند.
وی افزود: تالاب شادگان به دلیل تولیداتی که برای اهالی دارد و همچنین به دلیل کارکرد‌ها و خدماتی که به مردم ارائه می‌دهد، از اهمیت بسیار بالایی در میان آن‌ها برخوردار است. اگر از تولیدات این تالاب مثالی بزنیم باید از نی، علوفه، ماهی، شکار پرنده و صید میگو را نام ببریم.
فرج اللهی با بیان اینکه تالاب شادگان از دیرباز یکی از منابع تأمین منابع مالی مردم بوده، عنوان کرد: از کارکردهای مهم این تالاب باید حمایت از حیات وحش، تعدیل اقلیم، پایش مواد غذایی و جذب آلاینده‌ها و ریزگرد‌ها را نام برد. از خدمات مهمی که این تالاب برای مردم منطقه دارد باید به جذب توریسم، اجرای برنامه‌های آموزشی، تفرجی و حفظ میراث فرهنگی اشاره کرد.
فرماندار شادگان بیان کرد: گونه‌های مختلف پرندگان و ۳۵ نوع ماهی از دیرباز در این تالاب وجود داشتند. تالاب بین المللی شادگان به دلیل هشت سال جنگ تحمیلی که به ناحق به ما تحمیل شده و به دنبال آن خشکسالی‌های متوالی، دچار مشکلاتی شد.
وی عنوان کرد: برای مقابله با این مشکلات برنامه جامع مدیریت تالاب شادگان تدوین شده که بر اساس آن پروژه‌هایی در تالاب شادگان در دست اجرا داریم که با اجرای آن‌ها می‌توانیم برخی از مشکلات را حل کنیم.
فرج اللهی با اشاره به اینکه ما پیشنهاداتی داریم و اکنون فرصت بیان مشکلات وجود ندارد، بیان کرد: اول اینکه از آنجایی که این تالاب بین المللی است؛ توجه ویژه سازمان‌های بین المللی و حمایت‌های مستمر آن‌ها را می‌خواهیم. دوم، بهره گیری از تجربیات به دست آمده از کشورهای دیگر برای رفع مشکلات تالاب و حفظ آن است. سوم، برگزاری همایش‌های ملی با محوریت تالاب‌های خوزستان است. پیشنهاد بعدی تقویت روابط فرهنگی و بین المللی با همکاری سازمان بین المللی و ایجاد مرکز همکاری‌های بین المللی با مشارکت جوامع مردمی و علمی برای تالاب شادگان است.
تشکیل سه کارگروه برای نجات تالاب
معاون محیط‌زیست طبیعی اداره کل حفاظت خوزستان نیز در این نشست با اشاره به برنامه جامع مدیریت تالاب شادگان اظهار کرد: این اقدامات بر اساس برنامه‌هایی که طی فعالیت‌های پنج ساله دفتر طرح حفاظت از تالاب‌ها و سازمان محیط زیست انجام شده را شامل می‌شود. قطعا این برنامه با همکاری خیلی خوب جوامع محلی، تشکل‌های غیر دولتی و برخی سازمان‌های مرتبط با تالاب اجرا می‌شود.
عادل مولا تصریح کرد: برنامه‌های ما چهار هدف دارد و برای اجرایی شدن آن‌ها سه کارگروه تشکیل شده است. کارگروه اول، آب و کشاورزی است. یکی از این اقدامات موثر این کارگروه انتقال آب بین حوزه‌ای و تعیین حق آبه تالاب به میزان یک و ۶ دهم میلیارد مکعب است.
وی افزود: دومین کارگروه، تنوع زیست محیطی بوده و هدف آن شناسایی و حفاظت از گونه‌های حائز اهمیت تالاب است. کارگروه سوم که تکمیل کننده دو کارگروه است. کارگروه آگاهی رسانی و معیشت پایدار جوامع محلی است. مهم‌ترین کاری که انجام شده، آشنا کردن جوامع محلی در امر بهره برداری پایدار، حفاظت از تالاب و معیشت پایدار است.
مولا ادامه داد: در واقع موتور محرکه دو کارگروه اول همان کارگروه سوم است تا جوامع محلی در امر مدیریت در تالاب و بهره برداری از آن و ارتباط تنگاتنگ آن‌ها با تالاب مشهود باشد. در حقیقت همه پیشنهادات در یک دبیرخانه متمرکز شده و بعد از طرح در کارگروه، با کمک جوامع محلی اجرایی خواهد شد.
طوفان نمک
یکی از فعالان زیست محیطی استان خوزستان نیز در این نشست اظهار کرد: حضور این گروه بین اللملی در شادگان مایه دلگرمی است و از تمام آن‌ها که به فکر ما هستند، بسیار تشکر می‌کنم.
احمد عامریان با نشان دادن برگه‌ای در دست خود گفت: این نقشه گوگل ۹۴ و نتیجه آزمایش معتبر سازمان آب و برق خوزستان است. این مدارک نشان می‌دهد که با فاجعه بزرگی روبرو هستیم و در آینده‌ای نزدیک، شاهد طوفان و باران‌های نمکی و در نهایت از بین رفتن تالاب شادگان خواهیم بود.
وی افزود: در کل دنیا و جوامع جهانی مانند آمریکا، اروپا و حتی آسیا با مشکلات این چنینی مواجه هستیم. عکس‌ها و نقشه‌های هوایی از تالاب شادگان نشان می‌دهد که تقریبا یک سی‌ام از تالاب آب دارد و این آب هم بسیار شور، نمکی و قلیایی است.
عامریان بیان کرد: از طریق نهر مالح، فاضلاب و پسماندهای صنایع اهواز با شوری آب ۱۷ هزار و ۶۰۰ میکروموس و با دبی سه متر مکعب در ثانیه، پسماند شیلات نیز با شوری آب پنج هزار و ۶۰۰ میکروموس و دبی ۶ مترمکعب در ثانیه و پسماندهای نیشکر اهواز با شوری آب هشت هزار و ۵۰۰ و دبی ۲۱ متر مکعب در ثانیه وارد تالاب شادگان می‌شود.
این فعال زیست محیطی اظهار کرد: تالاب شادگان از حالت تالابی خارج شده و به یک حوضچه تبخیر نمک تبدیل شده است. تقریبا قسمت بزرگی از آب این تالاب با افزایش شوری آب نسبت به سال‌های گذشته مواجه شده است.
عامریان بیان کرد: در روستای خروسی، شوری آب به ۵۱ هزار و ۶۰۰ میکروموس یعنی بیشتر از شوری آب دریا رسیده است. دو میلیون اصله نخل در شادگان نیز به دلیل ورود آب شور در حال از بین رفتن است و اکنون تمام حوزه‌های سرریز کارون، جراحی و مارون به تالاب از آن قطع شده است.
نابودی تالاب تا ۲۰ سال آینده
نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست اظهار کرد: باید همانند بحث مبارزه با مواد مخدر که بین المللی است برای احیای تالاب‌ها هم یک عزم بین المللی ایجاد کنیم.
عبدالله تمیمی اظهار کرد: تالاب شادگان یک استعداد بالقوه دارد که باید بالفعل شود ولی متأسفانه در سال‌های اخیر سیاست‌های غلط برخی دولت‌ها مثل ایران، عراق و ترکیه در گسترش سدسازی باعث شد که حیات تالاب‌ها به خشکی منتهی شود.
وی افزود: در حال حاضر مسائلی مانند طرح‌های توسعه نیشکر و صنایع جانبی مطرح است که تهدیدی برای تالاب به شمار می‌رود. شاید مشکلات تالاب‌ها ناشی از وجود چنین طرح‌هایی نباشد ولی اثرات منی و جانبی که به تالاب‌ها وارد می‌کنند، مطرح است. متأسفانه این اثرات زندگی تالاب را به مخاطره انداخته است.
تمیمی عنوان کرد: یکی از مسائلی که حیات تالاب‌ها را به خطر می‌اندازد بحث حق آبه تالاب‌ها و ورود سموم کشاورزی و پرورش ماهی، فاضلاب‌های صنعتی و شهری به تالاب و واگذاری زمین‌های اطراف تالاب به افراد حقیقی و حقوقی است. متأسفانه اغلب این طرح‌ها یا کار‌شناسی نشده‌اند و یا اینکه تالاب را به خطر انداخته‌اند. تالاب شادگان که امروز مورد بازدید قرار گرفت یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های خاورمیانه است.
نماینده شادگان در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: اگر همین روند تخریب و بی‌توجهی ادامه پیدا کند و برای حل مشکلات تالاب شادگان چاره اندیشی نشود تا ۲۰ سال آینده تالابی به نام شادگان در این منطقه نخواهد بود.
