وی با تاکید بر اینکه وجود کانالهای خاکی و نبود پوشش مناسب در مسیر انتقال آب، مدیریت جریان آب را دشوار میکند و موجب مصرف بیش از نیاز واقعی میشود، افزود: نبود ابزار تحویل حجمی و سامانههای سنجش، کشاورزان را به مصرف بیشتر وادار میکند تا از کمبود آب احتمالی جلوگیری کنند.
آفرینش همچنین تغییرات اقلیمی را عاملی تشدیدکننده عنوان کرد و اظهار داشت: افزایش دما، طولانیتر شدن دورههای گرمای تابستان و کاهش بارشها، میزان تبخیر را بالا برده و فشار بیشتری بر منابع آب وارد کرده است. مسئلهای که بهویژه در کشتهای تابستانه، آثار بیشتری در کاهش راندمان آبیاری سنتی دارد.
نقش ماشینآلات و فناوریهای نو در مدیریت مصرف آب
کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد دزفول با اشاره به اهمیت زمانبندی آبیاری، تصریح کرد: انتخاب برخی محصولات پرآببر با وجود توصیههای کارشناسان، همچنان در میان کشاورزان رواج دارد و همین امر مصرف آب را افزایش میدهد.
وی بیان داشت: نبود زیرساخت، هزینه اولیه و نیاز به دانش فنی از مهمترین موانع توسعه سیستمهای نوین آبیاری در استان است.
آفرینش با تأکید بر مزایای مکانیزاسیون گفت: استفاده از سنسورها، سامانههای کنترلشده و ماشینآلات دقیق، امکان مدیریت حجم و زمان آبیاری را فراهم میکند و مصرف آب را بهشکل مؤثر کاهش میدهد.
بهگفته این کارشناس کشاورزی، در صورت فراهم بودن بستر مناسب، مزارع مکانیزه قادرند راندمان مصرف آب را بهطور محسوسی افزایش داده و اتلاف را به حداقل برسانند.
مقایسه کارایی مزارع مکانیزه و غیرمکانیزه
عزیز آفرینش با اشاره به اصول علمی آبیاری مکانیزه میگوید: در این روشها، آب دقیقاً متناسب با نیاز گیاه و در زمان مناسب تأمین میشود. مسئلهای که علاوه بر کاهش تبخیر، موجب محدودشدن رشد علفهای هرز و کاهش مصرف کود و سموم نیز میشود.
وی تأکید کرد: این شرایط، کیفیت محصول را افزایش داده و آثار زیستمحیطی ناشی از مصرف نهادهها را نیز کاهش میدهد.
آفرینش همچنین به نتایج تحقیقات مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد دزفول اشاره کرد که نشان داده است سامانههای آبیاری قطرهای (T_tap) بهدلیل سهولت استفاده، هزینه قابلقبول و دسترسی مناسب به تجهیزات، از کارایی بالایی برخوردارند، بنابر این نتایج، بسیاری از محصولاتی که امکان کشت آنها با روشهای سنتی وجود ندارد، در آبیاری مکانیزه قابل کشت خواهند بود و محدودیتهای توسعه سطح زیرکشت نیز کاهش مییابد.
وی افزود: اگرچه برخی روشها مانند آبیاری بارانی در شرایط کشت تابستان با محدودیتهایی مواجهاند، اما استفاده از مجموعه روشهای مکانیزه از جمله آبیاری قطرهای و سیستمهای هوشمند مؤثرترین گزینه برای کاهش مصرف آب در خوزستان است.
آفرینش اظهار کرد: انتخاب نوع سیستم باید با توجه به محصول، شرایط اقلیمی و زیرساختهای موجود انجام شود تا پایداری تولید و بهرهوری آب بهطور همزمان تأمین شود.
بر اساس ارزیابیهای کارشناسان، گذار از الگوی سنتی به روشهای مکانیزه، ضرورتی اجتنابناپذیر برای کشاورزی خوزستان است. ضرورتی که با افزایش راندمان آبیاری، کاهش هدررفت آب و امکان کشت محصولات متنوعتر، میتواند بخشی از چالشهای ناشی از کمبود آب را کاهش داده و مسیر پایداری تولید کشاورزی را در استان تقویت کند.