بررسی‌های میدانی حکایت از آن دارد که امروزه و تحت‌تأثیر عوامل مختلف استفاده از لوازم برقی پرمصرفی چون اسپیلت و داکت اسپیلت در نقاط مختلف کشور رواج یافته و این سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی رفته‌رفته جای کولرهای آبی را در بسیاری از خانه‌ها گرفته است.

اگرچه استفاده از این سیستم‌های سرمایشی در مناطق گرمسیری و مرطوب کشور به‌ واسطه شرایط ویژه آب‌وهوایی امری بدیهی است و بابت همین موضوع نیز الگوی مصرف برق در این مناطق تا ۱۰ برابر بیشتر از مناطق عادی در نظر گرفته شده، اما نکته مهم این است که استفاده از اسپیلت و داکت اسپیلت‌ها امروزه در بسیاری از دیگر نقاط کشور همانند کلان‌شهر تهران نیز رواج یافته و به‌ عنوان یک سبک زندگی جدید خودنمایی می‌کند.

علت رواج استفاده از اسپیلت و داکت اسپیلت در مناطق عادی کشور چیست؟

اینکه چرا اسپیلت و داکت اسپیلت‌ها در مناطق عادی کشور نیز رواج یافته، نظرات متفاوتی بیان می‌شود که از جمله آن‌ها تلاش سازندگان مسکن در شهرهای بزرگی چون تهران برای حذف کانال‌های کولر آبی و افزایش متراژ خانه و در نتیجه کسب سود مادی بیشتر است.

همچنین برخی عقیده دارند امروزه استفاده از کولرهای گازی یا همان اسپیلت و داکت اسپیلت‌ها در کلان‌شهرها به یک نوع فرهنگ زندگی تجملاتی و رفاه‌طلبی بیشتر تبدیل شده و بسیاری از شهروندان با تصور اینکه با استفاده از این سیستم‌ها رفاه بیشتری به دست می‌آورند، به این سمت کشیده شده‌اند.

در هر صورت عامل این سبک زندگی جدید هر چه که باشد، پیامد مسلم آن افزایش مصرف برق خانواده‌ها و در نتیجه افزایش هزینه قبض برق خانگی شده است؛ چرا که میزان مصرف برق کولرهای گازی به‌ مراتب نسبت به کولرهای آبی بیشتر است و در فصل گرم سال فشار قابل‌توجهی از این محل به شبکه برق سراسری وارد می‌شود.

حالا و با توجه‌ به آغاز فصل گرم سال ۱۴۰۲ و هم‌زمان با آن آغاز طرح سراسری پاداش صرفه‌جویی در مصرف برق برای بسیاری از شهروندان این پرسش مطرح است که تفاوت مصرف کولرهای آبی با داکت اسپیلت و اسپیلت‌ها چیست و چگونه می‌توان با صرفه‌جویی از این طریق مشمول پاداش صرفه‌جویی شد؟

نکته مقدماتی و اصلی در پاسخ به این پرسش این است که استفاده از داکت اسپیلت و اسپیلت‌ها مطلوب مناطق گرمسیری کشور است و استفاده از چنین سیستم‌های سرمایشی در مناطق دارای آب‌وهوایی عادی از جمله استان‌های مانند تهران و اصفهان امری غیراقتصادی و به لحاظ زیست‌محیطی مخرب قلمداد می‌شود.

این سیستم‌های سرمایشی بیشتر برای کاهش رطوبت و ایجاد سرما استفاده می‌شود و مناسب مناطق گرم و مرطوب است و لذا در استان‌های معتدل سیستم سرمایشی کولر آبی با ایجاد رطوبت و سرما مطلوبیت و آسایش دمایی بیشتری را ایجاد می‌کند.

جدا از واقعیت علمی که به آن اشاره شد، نکته مهم دیگر این است که به لحاظ اقتصادی نیز کولرهای آبی نسبت به سیستم‌های سرمایشی اسپلیت و داکت اسپیلت به دلیل میزان مصرف برق کم بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است و لذا توصیه اصلی به ساکنان مناطق عادی این است که برای تجهیز خانه به سیستم سرمایشی از کولرهای آبی استفاده کنند.

مصرف برق ماهانه داکت اسپیلت ton۴ حداقل ۷۵۰ کیلووات‌ساعت و کولر آبی ۷۵۰۰ معادل ۱۲۰ کیلووات‌ساعت

توضیح بیشتر در مورد میزان برق مصرفی داکت اسپیلت‌ها و مقایسه آن با کولرهای آبی اینکه به طور متوسط برای یک‌خانه ۱۲۰ متری نیاز به یک سیستم داکت اسپیلت ton۴ است و ظرفیت سرمایشی این داکت اسپیلت باید ۴۸۰۰۰ و توان مصرفی برق آن نیز در صورت رده انرژی A و یا A پلاس و مجهز به اینورتور در حدود ۵ کیلووات باشد و این میزان بدین معنا است که اگر در ماه‌های گرم سال در طول روز ۱۰ ساعت داکت اسپیلت تنها با ۵۰ درصد توان در مدار باشد، مصرف ماهانه آن برابر ۷۵۰ کیلووات‌ساعت خواهد بود حال اینکه الگوی مصرف در مناطق عادی در ماه‌های گرم سال برابر با ۳۰۰ کیلووات‌ساعت در ماه است.

این یعنی تنها میزان مصرف برق داکت اسپیلت ۲.۵ برابر الگوی مصرف خواهد بود و در حالی است که در هر خانه وسایل برقی دیگری مثل یخچال، تلویزیون، ماشین لباس‌شویی، روشنایی و ... وجود دارد که قاعدتاً با اضافه‌کردن مصرف این وسایل میزان مصرف یک خانواده به‌مراتب بیشتر از الگوهای اعلامی خواهد بود.

از سوی دیگر برای همین ساختمانی که به طور مثال مورد اشاره قرار گرفت، با نصب یک کولر آبی به ظرفیت ۷۵۰۰ با محاسبه میانگین توان مصرفی دور کند و تند (میزان توان مصرفی برق کولر آبی در حالت کند ۰.۴ کیلووات و در حالت تند ۰.۹ کیلووات است) محاسبه برق مورد نیاز برای این کولر آبی در یک ماه تنها ۱۲۰ کیلووات‌ساعت خواهد بود.

در واقع مشاهده می‌شود که با تغییر حالت کند کولر آبی به تند میزان مصرف به ۲ برابر افزایش می‌باید و به‌ صورت کلی و میانگین نیز استفاده از کولر آبی نسبت به اسپیلت و داکت اسپیلت مصرف برق خانوار را تا یک‌ششم کاهش خواهد داد؛ بنابراین نکته بسیار مهم خطاب به دارندگان سیستم‌های سرمایشی اسپیلت و داکت اسپیلت در مناطق غیرعادی آن است که این شهروندان می‌توانند با تغییر سیستم سرمایشی خود به کولرهای آبی البته در صورت امکان تا ۶ برابر میزان برق مصرفی تابستان خود را کاهش داده و مشمول پاداش قابل‌توجه مدیریت مصرف برق در سال جاری شوند.

همچنین بنا بر اعلام رسمی وزارت نیرو شهروندان ساکن در مناطق گرمسیری نیز در صورت خاموش‌کردن یکی از کولرهای گازی فعال در خانه می‌توانند حدوداً یک میلیون تومان به‌ صورت ماهانه پاداش دریافت کنند.

راهکاری مهم برای کاهش مصرف برق اسپیلت و داکت اسپیلت

جدا از این دو نکته مهم همچنین خانواده‌های دارای اسپیلت و داکت اسپیلت می‌توانند با هدف کاهش مصرف در داکت اسپیلت به نکاتی مثل توجه به کیفیت و بازده انرژی دستگاه و مصرف بهینه هنگام خرید، مجهز بودن دستگاه به سیستم اینورتور، توجه به متراژ مکان موردنظر و استفاده از ظرفیت مناسب، نصب یونیت خارجی در سایه و در گردش جریان هوا، سرویس دوره‌ای منظم و مناسب، نصب ترموستات و استفاده از کویل آب گرم در عملکرد گرمایشی دقت کنند تا بدین‌ وسیله در حد امکان مصرف برق این دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی را کاهش دهند تا در تابستان سال جاری مشمول پاداش‌های ویژه وزارت نیرو در حوزه مدیریت مصرف برق فصل گرم سال شوند.