با آغاز فصل سرما این نگرانی برای مردم و مسئولین وجود دارد که امسال قطعی گاز نداشته باشیم. چندی پیش جواد اوجی، وزیر نفت با حضور در مجلس شورای اسلامی از کسری ۳۰۰ میلیون مترمکعبی گاز سخن به میان آورد و راهکار ناترازی را سرمایه گذاری ۸۰ میلیارد دلاری در ۳ تا ۴ سال آینده عنوان کرده بود.
این صحبت‌های وزیر نفت واکنش‌های فراوانی به دنبال داشت و رئیس مجلس در واکنش به این موضوع گفت: آقای اوجی، اگر جنابعالی و بنده به عنوان خدمتگزار مردم در قانونگذاری و اجرا حرفمان این باشد که ۱۰ درصد از صندوق توسعه ملی را به ما دهید یا اینکه ۸۰ میلیارد دلار پول دهید تا ناترازی را اصلاح کنیم باید این پرسش انجام شود که آیا این پول وجود دارد که داده شود تا این کار را انجام دهیم.
قالیباف بیان کرد: ما سالانه بین ۶۰ تا ۸۰ میلیون دلار انرژی‌هایمان را هدر می‌دهیم، آیا نمی‌خواهیم در این کشور تصمیم بگیریم، چگونه حاضریم دست گدایی به هرجا دراز کنیم و پول دهیم ولی حاضر نیستیم که اصلاحات لازم را انجام دهیم. این صحبت‌های قالیباف نشان از پلکا نی شدن گاز را دارد. چراکه در قانون بودجه ۱۴۰۱ وزارتخانه‌های نفت و نیرو مکلف شده‌اند که، تعرفه‌های خود را به نحوی اصلاح کنند که مشترکین تا الگوی مصرف به‌صورت یارانه‌ای، مشترکین پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف به‌صورت غیریارانه‌ای و براساس الگوی افزایش پلکانی (آی. بی. تی) تعیین شود. اما همچنان در کشور ما برای استفاده از آب، برق و گاز از یارانه بهره مند شدند.
نا ترازی مصرف گاز دولت را به سمت تعرفه گذاری پلکانی سوق داد
مصرف گاز خانگی بهمن سال گذشته از مرز ۶۸۰ میلیون متر مکعب گذشت و به این ترتیب رکوردی تاریخی در مصرف گاز کشور ثبت شد. در همین دوره سخنگوی شرکت ملی گاز اعلام کرد که بخش خانگی ۸۰ درصد از مصرف را به خود اختصاص می‌دهد. البته باید در نظر داشت که در ایران مصرف انرژی چندین برابر مصرف جهانی است.
اکنون این سوال وجود دارد که آیا اصلاح قیمت‌ها به صورت پلکانی مثمر ثمر خواهد بود؟ غلامرضا منتظری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی درباره راهکار اجرای طرح تعرفه گذاری پلکانی برای مدیریت مصرف گازخانگی به مهر می‌گوید: طرح تعرفه گذاری پلکانی برای گاز مصرفی خانوارها روش خوبی است که بتوانیم به وسیله آن مصرف انرژی را کنترل کنیم و اگر این طرح عملیاتی نشود، مصرف انرژی هم قابل کنترل نیست.
وی درباره راهکار کنترل مصرف بیش از اندازه گاز خانگی در کشور اضافه کرد: در هر حوزه‌ای ما نیازمند به یک الگو و مدل مصرف هستیم، از جمله در حوزه مصرف انرژی، در غیر این صورت معیار مشخصی برای ارزیابی و تعیین قیمت بدون در دست داشتن الگوی مصرف نخواهیم داشت.
منتظری در ادامه افزود: اگر مقداری سرمان را بالا بیاوریم و به آینده کشور بیاندیشیم قطع به یقین در نوع مصرف ما تأثیرگذار خواهد بود. اما این یک نگاه فرهنگی است و قطع به یقین به تنهایی در کاهش مصرف تأثیر گذار نخواهد بود.
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در ادامه گفت: باید در کنار اقدامات فرهنگی و اجتماعی برای کنترل مصرف انرژی اقدامات پیشگیرانه نیز اعمال کنیم، تا عدالت در مصرف انرژی ساری و جاری شود. با اجرای طرح تعرفه گذاری پلکانی برای گاز مصرفی خانوارها موافق هستم و معتقدم اگر این اقدام عملیاتی نشود دچار تبعیض در حوزه مصرف انرژی خواهیم شد.
منتظری درباره تأثیر قیمت انرژی بر بهینه مصرف نکردن آن توضیح داد: ارزان بودن انرژی هم در این نوع مصرف بی رویه تأثیر گذار است، به همین دلیل باید الزامات قانونی را هم برای کنترل مصرف اجرا کنیم.
مردم باید از جزئیات تعرفه گذاری پلکانی مطلع باشند
این نماینده مجلس یازدهم ادامه داد: باید مشوق‌هایی هم پیش‌بینی کنیم تا افرادی که به الگوی مصرف انرژی گاز خانگی پایبند هستند، تشویق شوند تا این اندیشه زیبا را تکثیر کنند. زیرا افرادی که ثروتمند هستند، هر چقدر هم هزینه برای گاز خانگی بپردازند بازهم برایشان اهمیتی ندارد.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس افزود: البته نکته‌ای که در اجرای تعرفه گذاری پلکانی و افزایش هزینه گاز برای پر مصرف‌ها باید رعایت شود این است که این اقدامات باید بلندمدت باشد نه اینکه مدت اجرای آن برای بازه زمانی کوتاه مدتی باشد.
منتظری گفت: البته در اجرای تعرفه گذاری پلکانی باید تمام جزئیات این طرح در اختیار مردم قرار بگیرد و از طریق رسانه‌ها مردم اقناع شوند که چرا هزینه بالایی برای گازخانگی می‌پردازند طبیعتاً وقتی دلیل آن را بدانند دیگر به تعرفه‌ها اعتراضی نخواهند داشت.
تعرفه گذاری پلکانی به عدالت نزدیک تر است
از دیگر نمایندگان مجلس که بر تعرفه گذاری پلکانی تاکید دارد، جلال رشیدی کوچی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها مجلس شورای اسلامی است که در رابطه با اجرای طرح تعرفه گذاری پلکانی برای گاز مصرفی خانوارها جهت جلوگیری از هدر رفت انرژی به مهر می‌گوید: با توجه به مصرف بی رویه گاز تعرفه خانوارهایی که بیش از حد نرمال گاز مصرف می‌کنند، باید بیشتر شود به این صورت که هزینه گاز بر اساس مصرف خانوارها به صورت پلکانی و تصاعدی بالا برود.
نماینده مردم مرودشت، پاسارگاد و ارسنجان در ادامه خاطر نشان کرد: اینکه بخواهیم تعرفه گاز را برای همه مردم به طور تساوی ببینیم کار اشتباهی است. در مجلس و لایحه بودجه ۱۴۰۱ تعرفه گذاری پلکانی انرژی مصوب شده تا برای کسانی که مصرف پایینی دارند مشوق‌هایی در نظر گرفته شود و تعرفه انرژی کسانی که بیش از حد مجاز و بالاتر از سقف تعیین شده گاز، آب، برق مصرف می‌کنند هم به صورت پلکانی محاسبه شود.
تنها ۵ درصد از مردم از یارانه پنهان استفاده می‌کنند
رشیدی کوچی ضمن تاکید بر اینکه برابر دیدن تمام مشترکان خانگی، عدالت را محقق نمی‌کند در حالی که تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی به عدالت نزدیک تر است، افزود: درصد کمی از مردم مرفه بیشترین یارانه پنهان حوزه انرژی را به دلیل مصرف بالایی که دارند به خودشان اختصاص می‌دهند. عموم مردم یعنی حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد مصرف نرمال در حد استاندارد از گاز دارند. ولی متأسفانه ۵ درصد مردم حق ۹۵ درصد دیگر را در بحث یارانه پنهان انرژی استفاده می‌کنند.
این نماینده مجلس یازدهم در توضیح علت حرکت نکردن مردم به سمت بهینه مصرف نکردن گاز گفت: این مسئله را باید از چندین جنبه مورد بررسی قرار داد. اما اینکه مردم گاز را بهینه مصرف نمی‌کنند یک واقعیت انکار ناپذیر است. واقعیت این است که بیشتر از اینکه مردم انرژی را درست مصرف نمی‌کنند وسایل و تجهیزات گرمایشی و سرمایشی، لوله گشی گاز، ساختمان سازی و … که انرژی بر هستند و در اختیار مردم هستند، در بهینه مصرف نکردن گاز تأثیر گذار است و یا شاید بتوان گفت علت اصلی درست مصرف نکردن گاز این مسائل باشند نه شیوه مصرف مردم.
این نماینده مجلس بر این باور است که مسائل فرهنگی هم در استفاده بیش از حد از گاز تأثیر گذار است.
عضو کمیسیون امورداخلی کشور و شوراها مجلس اظهار کرد: وقتی خانه‌ای در حال ساخت است اگر با علم روز دنیا در حوزه ساخت و ساز منطبق، وسایل سرمایشی و گرمایشی آن و مصالح ساختمانی مورد استفاده استاندارد باشد تأثیر قابل ملاحظه‌ای در حوزه کاهش مصرف خواهد گذاشت.
آمار مصرف انرژی ایران با کشور چین برابری می‌کند
این نماینده مجلس یازدهم درباره تأثیر هزینه گاز در بهینه مصرف نکردن این انرژی از سوی مردم توضیح داد: هزینه کم گاز مصرفی خانوار هم در افزایش و بهینه مصرف نکردن گاز تأثیر گذار است. وقتی قیمت کالایی از بهای اصلی خودش پایین‌تر عرضه شود، مردم به بهینه مصرف کردن آن اهمیت کمتری می‌دهند.
این نماینده مجلس یازدهم تاکید کرد: اگر قرار باشد بهای انرژی را افزایش بدهیم باید در قبال این افزایش خدمات بهتری به مردم بدهیم. تعیین هزینه پلکانی برای مصرف انرژی باید دو سویه باشد به این صورت که خدماتی که منجر به رفاه حال شهروندان می‌شود، با اجرای تعرفه گذاری پلکانی افزایش پیدا کند.
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها اضافه کرد: مشکل فعلی ما در حوزه انرژی فقط و فقط محدود به حوزه گاز نیست بلکه در زمینه آب و برق هم با مشکل رو به رو هستیم. اینکه آمار مصرف برق ما با کشور چین که حدود ۲۰ میلیارد جمعیت دارد برابری می‌کند نشان می‌دهد که کار ما دارای ایراد است. مسئله بدمصرفی انرژی، تنها متوجه مردم و یا دولت نیست بلکه هر دو طرف در این مشکلات سهم دارند و باید برای حل این مشکلات هر کس سهم خودش را ادا کند.
مناطق مرفه نشین تهران، رکورددار مصرف گاز
بنا بر آمارهای گزارش الگوی رفاهی مصرف کنندگان گاز طبیعی در کشور که این ماه توسط وزارت رفاه منتشر شد، مشترکان پرمصرف سه تا چهار درصدی، به ویژه در پایتخت در ردیف اقشار مرفه هستند. بر اساس داده‌ها ی شرکت مل ی گازساکنان مناطق ۱، ۲ و ۳ تهران که جز مرفهنشینان محسوب می‌شوند، بیشترین میز ان مصرف گاز را به خود اختصاص می‌دهند. با توجه به آمار ۲۵ میلیونی مشترکان گاز، می‌توان گفت حدود ۷۵۰ هزار تا یک میلیون خانوار ایرانی، مشترکان بدمصرف هستند.
حالا باید دید در صورت اصلاح قیمت‌ها آن هم به صورت پلکانی همچنان نا رضایتی برای صنایع بزرگ وجود دارد. همچنین مردم به شرایط جدید چه واکنشی نشان می‌دهند.
