فرش یکی از با ارزشترین هنرهای دستی میباشد که کوچکترین سهلانگاری در انتخاب نخ، چله، خامه، دار قالی و ابزار مناسب باعث میشود که فرش دستباف به اندازه و طرحهای مختلفی که مد نظر است درنیاید و درنتیجه از ارزش آن کاسته شود اما اگرفرش دستباف دارای تمامی شرایط مناسب باشد از ارزش بسیار بالایی برخوردار است و حتی با گذشت زمان از ارزش آن کم نمیشود. برای اینکه یک فرش تمامی این شرایط را داشته باشد باید چند مرحله بگذرد تا به دست مشتری برسد.
یک بافنده باید در بافت فرش تمامی جوانب را بررسی کند و اگر کوچکترین مشکلی در آن باشد حتما باید رفع نماید تا فرش دچار آسیب نشود و همچنین زمانیکه فرش حملونقل میشود و یا در انبار و فرشفروشی قرار گرفته میشود باید شرایط بهگونهای باشد که باعث آسیب به بافت و الیاف فرش نشود .از جمله عیبهایی که ممکن است در فرش به وجود بیاید موارد زیر است که بعضی از این عیبها که مربوط به نقشه فرش میباشد قابل اصلاح نیست
1- دو دست شدن فرش
زمانیکه فرش توسط چند بافنده بافته میشود، ممکن است که این عیب در آن به وجود بیاید و به دلیل این است که شرایط هر بافندهای با بافنده دیگر متفاوت است و ممکن است ضربات که به فرش زده میشود متفاوت باشد و باعث شود که بافت قالی در دو طرف با هم متفاوت باشد .
2- خلوتی
فرش طبق نقشه بافته میشود و دو طرف فرش باید دارای طرحهای مشابه باشند اما گاهی اوقات بافنده در قسمتی از فرش بعضی از طرحها را حذف میکند که به این مورد خلوتی فرش گفته میشود .
3- تورفتگی کناره
اگر در هنگام بافت فرش متوجه این عیب شده میتوان با بستن چله های کنار به دار قالی این عیب را برطرف کرد، اما بعد از اتمام فرش برای اصلاح باید تختهکوبی شود تا عیب آن برطرف شود.
4- بالا زدگی فرش
زمانی که پود و خامه استفاده شده در فرش دارای ضخامت بیشتری میباشد و همچنین ضربات دفتین دارای فشار لازم نمیباشد باعث میشود که فرش دچار بالا زدگی شود. برای برطرف کردن این عیب باید از ضخامت خامه و پود کم کرده و ضربات دفتین را محکمتر بزنید .
5- پائین زدگی
زمانیکه نخ چله شل باشد و یا ضربات دفتین محکم بوده و همچنین نخ و پودی که استفادهشده نازک باشند باعث پائین زدگی فرش میشود.برای اصلاح باید نخ چله را سفت کرده و از پودهای ضخیمتر استفاده کرد .
6- سره داشتن فرش
اگر زمانیکه فرش از قسمت عرضی تاشده و چهارگوشه آن را روی هم قرار دهیم ، این چهارگوشه باید رویهم منطبق شود که فرش مشکلی نداشته باشد اما اگر قسمتی از آن کمتر و یا بیشتر باشد میگویند فرش سره دارد.
تمامی این موارد توسط قالیشویی معتبر قابل ترمیم می باشند.
7- ترنج داشتن
یک فرش دارای نقطه وسط میباشد که تمامی ابعاد فرش نسبت به آن نقطه یکسان میباشد و اگر این نقطه در وسط نباشد میگویند فرش ترنج دارد .
8- لوچه شدن فرش
وقتیکه یکی از گوشههای فرش نسبتبه سایر گوشهها بلندتر باشد و یک نامتقارنی در فرش به وجودآورد به اصطلاح میگویند فرش لوچه شده است و این عیب فرش از طریق تخت کشی قابل اصلاح میباشد .