اطلاع‌رسانی دقیق در میانه بحران

فاجعه در جغرافیای ایران و روایتِ آن، با همه‌جای جهان متفاوت است؛ از آن رو که رسانه‌هایی در فرسنگ‌ها دور از این جغرافیا مواجهیم که با دلارهای دولت‌های متخاصم‌ به زبان فارسی از هیچ دروغ و تحریفی برای عمیق‌تر کردن یک فاجعه دریغ نمی‌کنند.

با چنین پیش زمینه‌ای بود که وزیر کشور خود در مرکز خبررسانی قرار گرفت؛ روایت دقیق مسأله و اظهارنظرهای مبتنی بر واقعیت وی از یک‌سو و گفت‌وگوهای متعدد و مستقیمش با رسانه‌ها برای اطلاع‌رسانی درست از سوی دیگر، راه سناریوپردازی‌های استودیوهای فارسی زبان خارج از ایران را بست و شایعات را به حداقل ممکن کاهش داد.

وزیر کشور گفت که حجم بالای ریزش آوار و محدودیت فضا برای امداد رسانی دو مشکل اصلی متروپل است اما وعده داد که تمامی امکانات لازم به‌کار گرفته می‌شود تا ضمن نجات جان افراد گرفتار در این حادثه، اجساد همه‌ جان باختگان نیز خارج شود.

یکی از مهم‌ترین محورهای تلاش وحیدی در مسیر دشوار آواربرداری از متروپل‌ که به گفته‌ کارشناسان بسیار پیچیده‌تر از ساختمان پلاسکوی‌ تهران بود، پیشگیری از ریزش باقی‌مانده این سازه‌ بود که با پشتوانه نظرات کارشناسان و مشورت‌های انجام شده، این اتفاق روی نداد و فاجعه را بدتر نکرد.

وزیر کشور از همان لحظات ابتدای حضور در محل ساختمان متروپل، گزارش‌های لحظه‌ای از اقدامات و چالش‌های موجود را برای دولت و شخص رئیس‌ جمهور ارسال کرد تا تصمیم‌گیری در مرکز دقیق‌تر انجام شود.

وحیدی هشتم‌ خرداد نیز در جلسه هیأت دولت گزارش کاملی از نحوه روی دادن فاجعه، اقدامات انجام شده برای امدادرسانی‌ و مراحل آواربرداری‌ و همچنین برنامه‌های آتی برای بازسازی متروپل‌ و البته نحوه پیشگیری از تکرار این سوانح ارائه کرد و گفت: قرار بوده ساختمان متروپل در ۶ طبقه ساخته شود اما در دو مرحله تعداد واحدهای این سازه به برجی ۱۰ طبقه ارتقاء یافت.

او همچنین گفت که فرایند ساخت متروپل از سال ۹۶ شروع شد و گزارش‌هایی هم مبنی بر تخلف در مقطع احداث سازه ارائه شده بود اما به آنها توجهی نشد!

وحیدی با اشاره به ابعاد و پیچیدگی‌ فاجعه متروپل و روند رسیدگی به بحران به وجود آمده در پی ریزش آن به بیان ناگفته‌هایی از شرایط دشوار منطقه پرداخت‌ و تصریح کرد مدیریت مردم‌ِ در بحران، به مراتب سخت‌تر از مدیریت خود بحران است؛ چرا که این فاجعه انسانی پیامدهای انسانی دارد و به‌طور طبیعی‌ نمی‌توان دغدغه‌ها و نگرانی خانواده‌ها را دور از نظر داشت‌.

جلسات متعدد با مسئولان استانی، مدیران هلال‌ احمر و گروه‌های امدادی از اولویت‌های اقدامات وحیدی در حضور ۶ روزه‌اش در آبادان بود؛ در این جلسات که با حضور نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نماینده ولی فقیه در استان خوزستان، استاندار و مسئولان محلی برگزار می‌شد، وحیدی حداکثر همت خود را به کار بست که در صفر تا صد آواربرداری و مدیریت بحران، دیدگاه‌های کارشناسی متخصصان نقش محوری داشته باشد و به همین دلیل گروه‌های ۱۱گانه کارشناسی و متخصص در محل ریزش متروپل تشکیل داد و این خود یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش تلفات و ریزش مجدد سازه بود.

قاب‌های ماندگار مروّت و فتوّ‌ت

سانحه متروپل آبادان، فقط به تعداد خانواده‌های جانباختگانش عزادار نداشت و زیست عشیره‌ای آن دیار سبب شد که با هر پیکری که از زیر آوار بیرون می‌آید، قبیله‌ای داغدار شوند.

حجم اندوه از هوای آبادان قابل استشمام بود که وحیدی به میانه این عزاداران رفت، فریاد معترضان را شنید و وقتی بغض اعتراضشان به گریه نشست، آنها را در آغوش کشید و دلداری داد؛ تا جایی که حتی گاه به یاد دوران دفاع مقدس با مردم مظلوم و مقاوم آبادان که بازماندگان همرزمان شهیدش بودند، اشکی بر گونه‌های آقای وزیر می‌نشست.

در آن بحران هر خانواده چشم انتظار، وزیر کشور را به گوشه‌ای از ویرانی هدایت می کرد تا عزیز خود و یک عشیره را زودتر از زیر آوار بیرون کشد و مدیریت این میزان اضطراب، عصبیت‌ و اندوه، هنر وزیر بود که در آرام سازی فضای آن روزهای نقش به‌سزایی داشت.

ناظران حاضر در واقعه متروپل، حضور میدانی شبانه‌روزی وحیدی و مدیریت امداد از یک‌سو و اعتراضات از سوی دیگر را از دلایل بازگشت جو نسبتاً آرام به آبادان در روزهای ملتهب‌ و بی‌قرار پس از فاجعه و کُند و بی اثر شدن تبلیغات خباثت‌بار و شیطنت‌های رسانه‌های بیگانه ارزیابی می‌کنند.

مردم دولت را شریک غم خود و حاضر در میدان مقابله با مسببان حادثه دیدند و وحیدی در هر ابراز نظری تلاش می‌کرد تا این اطمینان را به مردم منتظر در اطراف ویرانه‌ها دهد که تا هرآن زمان که عزیزان آن‌ها در زیر آوارها باشند و هر اندازه کار آواربرداری به دشواری پیش رود، تا لحظه بیرون آوردن تمام پیکرها، این اقدامات ادامه خواهد داشت و هیچ اهمالی در این زمینه روی نمی دهد.

ازخودگذشتگی مردم آبادان در این سانحه ابعاد بسیاری داشت که یکی از آنها رضایت به تخریب منازلی بود که اطراف سازه متروپل بودند و امکان سرعت بخشیدن به آواربرداری را سلب کرده بودند. شاهدان حاضر در صحنه گواهی می‌دهند که احمد وحیدی میداندار گرفتن این رضایت بود؛ آن‌گونه که پیرمردی با خواست خود، ایثارگرانه خانه کوچکش را برای تخریب در اختیار امدادگران قرار داد.

مسیر حادثه تا مسجد قائم خیابان امیرکبیر، استانداری تا شهرداری آبادان و تمام کوچه‌های منتهی به سازه متروپل، ۶ شبانه روز و هر دو ساعت یک‌بار شاهد رفت و آمد وزیر کشور بودند که گاهی زمان برای ساعتی استراحت هم فراهم نمی شد و لباس های اغلب خاکی و خستگی نشسته در صدای وزیر و همراهان گواه آن بود و از دید مردم آبادان و ایران و رهبر معظم انقلاب، پنهان نماند.

همراهان وزیر و مردم حاضر در صحنه و پرسنل بیمارستان اطراف به چشم خود دیدند که وحیدی با وجود کسالت ناشی از بی‌خوابی‌های طولانی هم میدان را ترک نکرد و به همین دلیل بود که جمعی از شیوخ و سران طوایف عرب شهرستان‌های آبادان و خرمشهر، سیزدهم خرداد با حضور در محل آوار برداری، از گروه‌های امداد و آواربرداری ساختمان متروپل قدردانی کردند. بسیاری از مردم ایران هم این حضور در میدان وزیر کشور را ستودند و در نهایت رهبر معظم انقلاب هم مشخصاً در سخنرانی سالگرد ارتحال بنیانگذار جمهوری اسلامی به آن اشاره کردند.

واقعیت آن است که شوک حاصل از ویرانی متروپل و سیاه‌نمایی معاندان هم نتوانست تکاپوی وزیری را که یک‌هفته بی وقفه‌ پابه‌پای مردم و امدادگران در آوار متروپل ایستاد، به حاشیه ببرد. لباس خاکی احمد وحیدی، جلسات متعدد بامداد و شامگاه مدیریت بحران در مسجد قائم و گریه بازماندگان در آغوش او، سه قاب دلنشین وزیرِ در میدانِ دولت بود که به چشم و دل مردم و رهبری نشست. وزیری که حتی برای صدور بخشنامه و ابلاغ مأموریت به استانداران دولت مردمی در صیانت از جان مردم با جلوگیری از ساخت سازه‌های ناایمن‌ و مقاوم‌ سازی ساختمان‌ها برای تکرار وقایع تلخی چون ریزش ساختمان‌های پلاسکو و متروپل منتظر بازگشت به ساختمان فاطمی نشد و از همان آبادان دست به قلم برد تا فرمانی‌ ۱۲ ماده‌ای را امضا کند. 

تجلیل رهبر انقلاب از دولت‌مردِ در میدان

گرچه رهبر معظم انقلاب همواره و در هر شرایطی پشتیبان و حامی دولت‌مردان در دولت‌های مختلف بودند و هستند اما تقدیر مصداقی از یک وزیر یا مسئول، همیشه بیشتر به چشم آمده و مورد توجه قرار می‌گرفت.

این بار تلاش صادقانه احمد وحیدی در کلام رهبر انقلاب، شایسته ستایش بود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ۱۴ خرداد در مراسم سالگرد رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی با اشاره به تلاش‌های‌ رئیس جمهور و حضور وزیر کشور در کنار مردم آبادان فرمودند: این‌که انسان می‌بیند در قضیّه‌ آبادان یک وزیر سه چهار روز، شبانه‌روز بر سر آن کار می‌رود، خودش می‌ایستد، این خیلی کار مهمّی است؛ این‌که رئیس‌جمهور محترم یا معاون او می‌روند با آسیب‌دیدگان قضیّه ملاقات می‌کنند، به آنها تسلّی می‌دهند، به دل‌های آنها آرامش می‌دهند، اینها خیلی باارزش است؛ از اینها باید قدرشناسی بشود. البتّه عاملان خرابکاری‌ها هم بایستی مجازات بشوند؛ هم در همین قضیّه‌ آبادان، هم در هر قضیّه‌ دیگری، آنهایی که عامل خرابکاری هستند، باید البتّه مجازات بشوند».

رمزگشایی از این تقدیر مصداقی رهبر انقلاب از وزیرِ در میدانِ دولت، علاوه بر آن‌که قطب‌نمایی برای نشان دادن راه و مهر تأییدی بر مسیر درست دولت در توجه به مردم و مشکلات و مطالبات و حقوق آنهاست، نشان می‌دهد در شرایطی که برای ناامید سازی مردم و به بن‌بست کشاندن کشور، میلیون‌ها دلار صرف می‌شود، دیدن و تقدیر از این میزان احساس مسئولیت، ضروری است و موجب تقویت پیوند و همدلی دولت و ملت می‌شود. در میدان و کنارِ مردم ایستادن، سرلوحه تلاش‌های دولت‌مردان سیزدهم است و متروپل یکی از جلوه‌های تمرین آن. گرچه داغ فراق جمعی از هموطنان در این حادثه تازه است اما این حضور در تسکین آلام همه به‌ سوگ‌نشستگان‌ به ویژه خانواده‌های عزادار و نیز در برابر هجمه ناامیدساز به مردم مؤثرتر از همیشه است؛ حضوری که امید است نه در حوادث تلخ، که در صحنه‌های دیگری از همدلیِ با شور و نشاط مردم برای فردایی روشن‌تر تداوم یابد.