تالاب شادگان با وجود نعمت و ظرفیت های بی شمارش هیچگاه توسعه و احیای قابل توجه را به خود ندیده است و تاکنون تمام برنامه های ایجاد شده برای آن در حد آرزو و رویا مانده است این در حالی است که اخیرا به علت شرایط بی نظیر تالاب حتی سرمایه گذاران خارجی نیز برای توسعه آن ابراز علاقه کرده اند. 

این تالاب یک سیستم زیست محیطی وسیع متشکل از تالاب های شیرین و شور، به علاوه خلیج جزر و مدی خور موسی و جزایر آن است. تالاب در پائین دست حوزه رودخانه جراحی بین شهرهای شادگان، آبادان و ماهشهر در استان خوزستان قرار داشته و در سمت پائین دست، به خلیج فارس می پیوندد. 

از ویژگیهای مهم و بی نظیر تالاب شادگان می توان به مقیاس بزرگ، طبیعی بودن، تنوع زیستگاهی و نقشی که در تامین معاش ساکنان محلی ایفا می کند، اشاره کرد. سه شهر بزرگ شادگان، آبادان و ماهشهر در حاشیه این تالاب و تعدادی روستا نیز در مجاورت آن قرار دارند، همچنین دو روستا در داخل این تالاب قرار گرفته اند. جمعیت شهر شادگان و روستاهای اطراف از نظر تاریخی برای تامین معاش وابسته به تالاب هستند.

از مهمترین تهدیدات این تالاب می توان به وجود جریانات ورودی زهکش ها، آلودگی آب، کاهش جریان های سیلابی، تغییرات اقلیمی، خشکسالی طولانی مدت، معرفی گونه های غیربومی، نشت مواد نفتی از لوله ها و اختلال و ایجاد مزاحمت برای حیات وحش اشاره کرد.

به گواه افرادی که در محیط پیرامون تالاب شادگان حضور یافته اند، این تالاب آنقدر زیبا و پر جذبه است که بیش از دو بار افرادی را به سمت خود می کشاند و به عبارتی ارزش و لذت بیش از یک بار دیدن را دارد.

در این تالاب، انواع ماهیان آب شیرین و شور مانند بنی، ‌شیرید، حمری، شانک، ماهی های پرورشی و پرندگانی چون فلامینگو، حواصیل، لک لک،‌ غاز وحشی، اردک،‌گراز،‌و … زیست می کنند. تنها زیستگاه و محل زاد و ولد اردک کرکری در جهان این تالاب است و پرندگانی چون «گیلانشاه خالدار» و «اکراس آفریقایی» نیز از نمونه های بسیار کمیابی هستند که در این منطقه یافت می شوند. 

اما در رزوهای گذشته انتشار تصاویر از تخلیه پسماند خانگی و بیمارستانی شهرداری های شادگان، خنافره و دارخوین در نزدیکی جاده و تالاب شادگان که سبب نگرانی فعالان محیط زیست در استان خوزستان شد.

این محل تخلیه زباله دقیقا مماس با تالاب شادگان قرار دارد و روزانه مقداری از زباله ها توسط باد وارد تالاب می‌شود که سبب آلودگی‌های محیط زیستی شده و این مسله باعث نگرانی پیش از پیش مردم و فعالان محیط زیست خوزستانی شد.

برای پیگیر موضوع نخست به سراغ مدیر محیط زیست شادگان که متولی دستگاه اصلی مرتبط با این فجایع زیست محیطی است رفتیم. وی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اهواز با بیان اینکه این موضوع مربوط به 2 ماه پیش است گفت: 2 ماه پیش در پی وقوع بارش‌های چند روزه و شدید ماشین‌های حمل زباله امکان تردد برای تخلیه پسماند در جایگاه را نداشتند و مجبور به تخلیه در نزدیکی جاده بودند.

رحیم مجدمی در رابطه با امکان ورود زباله به تالاب شادگان گفت: از آنجا که جایگاه تخلیه پسماند در نزدیکی تالاب است با همکاری شهرداری شادگان با ایجاد عایق با سیمان میله گرد و در وهله دوم خاکریز جهت جلوگیری از ورود احتمالی پسماند و آلودگی تالاب شادگان اقدام کردیم.

وی افزود: جهت جلوگیری از ورود پسماند به تالاب و محکم کاری اقدامات پیشین کاشت نهال در اطراف تالاب مقرر شد.

اظهارات رئیس محیط زیست شادگان در حالی مطرح می‌شود که برخی مردم و فعالان نظرات و مشاهدات دیگری دارند.

عامری یکی از فعالان محیط زیست شهرستان شادگان در واکنش به تجمع پسماند شهرداری های مذکور در مجاورت با جاده و تالاب شادگان گفت: این موضوع در حال حاضر نیز همچنان به قوت خود باقی است پسماند همچنان در نزدیکی تالاب است و احتمال ورود پسماند به تالاب و آلودگی بالا است.

عامری افزود: لازم به ذکر است که عایق های کار شده در مجاورت تالاب که جهت جلوگیری از ورود پسماند و آلودگی به تالاب کار شده بود توسط معتادان و بیخانمان‌ها تخریب و ملیه گرد‌های تعبیه شده در عایق سیمانی را برای فروش با خود بردند.

این فعال محیط زیست به وجود راهکار های بهتری جهت حل این معضل اشاره کرد و گفت: تجمع پسماند در کنار جاده و تالاب معنا ندارد شهرداری می‌تواند با دفن پسماند جلوی این فاجعه محیط زیستی را قبل از گسترش بیش از این بگیرد.

تالاب شادگان یک تالاب جهانی است و علاوه بر اهمیت ذاتی و ویژه آن در روزهای پیش از شیوع ویروس کرونا یکی از اصلی ترین مقاصد گردشگری برای مردم کشور و بویژه خوزستان بوده است به همین دلیل  حفظ و نگهداری از آن یک وظیفه همگانی است نباید ساده از کنار این‌گونه مسائل گذشت که بی شک عواقب جبران نا پذیری به دنبال خواهد داشت.

گزارش از سیده مریم علوی محمدی