در خوزستان، غیزانیه های بی‌شماری داریم، از روستاهای آبادان که در کنار دو رودخانه اروند و بهمن‌شیر، روزگاری شیرین‌ترین آب ممکن را مصرف می‌کردند و اکنون آبی ندارند تا روستاهای بخش دهدز در ایذه که در کنار دو سد بسیار بزرگ، تشنه و بی‌آب رها شده‌اند و یا حتی همین اهواز به‌عنوان مرکز استان که به اعتراف مسئولان استانی، آب‌رسانی به روستاهایش مورد بی‌توجهی محض قرارگرفته‌اند، همه و همه زمینه‌های بروز یک غیزانیه جدید در خوزستان را دارند.
قطعاً نمی‌توان منکر شد که محدودیت و نبود اعتبار کافی، سد راه آب‌رسانی به روستاهای خوزستان به شمار می‌رود ولی سوءمدیریت‌ها بدون لحظه‌ای درنگ، نقش اول این حوادث، مشکلات و بی آبی‌ها را دارد. واقعیت این است که مسئولانی در خوزستان بر مسند می‌نشینند که اغلب محصول لابی‌های پشت پرده هستند تا تخصص و دانش کافی برای حل مشکلات استان.
به همین دلیل است که خیلی‌ها در خوزستان عقیده دارند، حل مشکلات در استان خوزستان نه از راه تخصیص اعتبار که از راه اصلاح مدیریت‌های فعلی می‌گذرد، مدیرانی که برای حفظ موقعیت و جایگاه خود دست به هر کاری می‌زنند حتی قربانی کردن آینده یک روستا.
تنش آبی در روستاها
مجتبی یوسفی نماینده مردم اهواز در مجلس چندی قبل با انتقاد از اینکه بسیاری از مسئولان سخنرانی‌های خود را با خوزستان و لزوم ادای دین به آن شروع می‌کنند ولی فقط در حد شعار می‌ماند، گفت: در پروژه‌ها و اعتبارات عمرانی خبری از ادای دین آنها نیست، مثلاً برای پروژه چند هزار میلیارد تومانی انتقال آب پول هست ولی برای آب شرب ۷۰۲ روستا در استان خوزستان با پنج رودخانه بزرگ اعتبار نیست که این نشان می‌دهد عدالت در عمل اجرایی نشده است.
غلامرضا شریعتی استاندار سابق خوزستان که اکنون روی صندلی سازمان ملی استاندارد تکیه زده است چندی پیش گفته بود: بیش از ۴ هزار و ۲۰۰ روستا و آبادی در خوزستان وجود دارد و تعداد زیاد روستاها به دلیل گستردگی خوزستان و فراوان بودن میزان آب جاری در استان است. این شرایط به‌واسطه تولید بالا و تأمین امنیت غذایی و تولید ثروت، مطلوب است اما کار خدمات‌رسانی به این تعداد روستا نیز سخت‌تر می‌شود.
پراکندگی روستاها
شریعتی بیان ادامه داد: پراکندگی روستاها در خوزستان باعث شده منابع آبی، تقسیم و کار آب‌رسانی اندکی سخت و با هزینه بالاتری انجام شود. وقتی قرار باشد به روستاهای زیادی آب‌رسانی شود نیاز به هزینه بیشتری است و ازاین‌رو سرانه آب‌رسانی به ازای هر نفر گران‌تر می‌شود.
پراکندگی روستاها در خوزستان باعث شده منابع آبی، تقسیم و کار آب‌رسانی اندکی سخت و با هزینه بالاتری انجام شود وی می‌گوید: پراکندگی روستاها در خوزستان اگرچه هزینه‌های خدمات‌رسانی را بالا برده است اما به‌تبع آن شاهد تولید بیشتر و ایجاد ثروت بیشتری در خوزستان هستیم؛ برای مثال تولید کشاورزی در خوزستان با سایر استان‌های کشور قابل‌مقایسه نیست.
استاندار وقت خوزستان ادامه می‌دهد: مسئولان باید تلاش خود را بیشتر کنند و برای اقناع مسئولان کشوری به‌منظور دریافت منابع مالی بیشتر اقدام کنند تا بتوانیم عقب‌ماندگی‌ها را در خوزستان جبران کنیم.
شریعتی می‌گوید: اینکه ۷۰۰ روستا در خوزستان دچار تنش آبی باشد برای ما حساس و نگران‌کننده است؛ باید برای حل مسائل این روستاها تلاش کنیم و شرایط آب‌رسانی به این مناطق را بهبود ببخشیم.
وی با بیان اینکه به مسائل آبی روستاهای حاشیه اهواز کمتر توجه شده است، عنوان می‌کند: روستاهایی که کمترین فاصله را با مرکز داشته‌اند، دیده نشده و یا کمتر موردتوجه قرار گرفته‌اند اما در تلاش هستیم مسائل را شهرستان به شهرستان حل و جشن آبدار شدن روستاها را برپا کنیم.
ادامه آب‌رسانی با تانکر
درعین‌حال معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب خوزستان در خصوص شاخص‌های آب‌رسانی به روستاهای تحت پوشش شرکت آبفا، بیان می‌کند: روستاهای بالای ۲۰ خانوار و روستاهای با عدم بهره‌مندی از آب شرب و بهداشتی ازجمله شاخص‌های مذکور است.
افشین محمدی با اشاره به اینکه دو هزار و ۹۲۷ روستا تحت پوشش آب‌رسانی شرکت هستند، ادامه می‌دهد: ۱۹۳ روستای بالای ۲۰ خانوار تحت پوشش نیستند و با تانکر آب‌رسانی می‌شوند و یا بعضاً خودکفا هستند.
وی عنوان می‌کند: ۱۳۰ روستا در برنامه‌ریزی برای احداث شبکه آب‌رسانی هستند.
معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب خوزستان می‌گوید: روستاهای فاقد شبکه آب‌رسانی بیشتر در شهرستان‌های ایذه، باغملک، مسجدسلیمان، دزفول، اندیکا و لالی هستند.
اعتراض آبدارهای روستایی
در کنار این تنش آبی، مشکلی که به نظر می‌رسد به معضلات توسعه آب‌رسانی در روستاهای خوزستان افزوده شده است، ادغام شرکت آب و فاضلاب روستایی خوزستان در شرکت آب و فاضلاب استان خوزستان است که این روزها آبدارهای روستایی در هر گوشه و کناری در استان برای دریافت مطالبات معوق خود دست به اعتراض و تجمع می‌زنند.
در همین زمینه رئیس مجمع نمایندگان خوزستان اظهار می‌کند: وضعیتی که در حال حاضر بعد از گذشت ۱۱ ماه از ادغام آبفای روستایی و شهری می‌بینیم، اصلاً خوب نیست؛ هرجایی که بخواهند آزمون و خطا داشته باشند به این شکل دو شرکت خدمات دهنده با تعداد بالای کارکنان و بدهی‌های انباشته بسیار را ادغام نمی‌کنند.
سید کریم حسینی ادامه می‌دهد: اگر هم قرار بر ادغام بود، باید سازوکار و زمینه‌سازی آن را فراهم می‌کردند؛ یعنی مطالبات کارگری را به صفر رسانده و مطالبات پیمانکاران را نیز پرداخت می‌کردند.
وی عنوان می‌کند: بر فرض اینکه کار و یا ایده‌ای را صحیح بدانیم ولی در عمل خلاف آن ثابت شد یعنی یا ادغام درست نبوده، یا نحوه انجام کار درست نبوده، یا زمان آن نرسیده و یا اینکه مجری کار به درستی انتخاب نشده است.
ادغام آبفا کار مدبرانه‌ای نبود!
رئیس مجمع نمایندگان خوزستان یادآور می‌شود: ادغام شرکت‌های خدمات دهنده به مردم آن هم با مشکلاتی که استان خوزستان دارد، واقعاً کار مدبرانه‌ای نیست و با این اقدام آن خدماتی که باید به مردم ارائه می‌شد انجام نگرفته است.
حسینی اضافه می‌کند: هنوز در بخش روستایی مشکلات آب‌رسانی داریم و در بخش شهری نیز مشکلات متعددی در حوزه آب و فاضلاب وجود دارد.
وی انتقاد می‌کند: وقتی هنوز مطالبات کارگری پابرجاست و هر روز شاهد تجمع کارگران آبفا در شهر هستیم، اگر راهکار ارائه شده کاربردی بوده باشد، حداقل طی ۱۱ ماه اخیر باید این مشکلات حل می‌شد.
رئیس مجمع نمایندگان خوزستان بیان می‌کند: از وضعیت فعلی راضی نیستیم و البته برخی افراد در استان مسائل را به سمت نمایندگان مجلس هدایت می‌کنند در صورتی که ما وظایف مشخص داریم و در این بین دستگاه‌های اجرایی هم باید وظایف خود را انجام دهند.
حسینی اظهار می‌کند: پیگیر دریافت بودجه به‌ویژه بودجه ۱۴۰۰ به‌عنوان اولین اقدام مجلس بودیم و مطالباتی علاوه بر آن از بودجه ۱۳۹۹ داشتیم که ابلاغ‌های آن وجود دارد؛ در بخش آب و شبکه فاضلاب کمک‌های مالی شده ولی متأسفانه نتیجه‌ای که باید برای مردم ملموس باشد، حاصل نشده است.
غیزانیه هنوز مشکل دارد
وی با اشاره به اینکه بالغ بر ۷۰۰ روستا در استان با مشکل آب‌رسانی مواجه هستند، خبر می‌دهد: در همین بخش غیزانیه هنوز نزدیک به ۱۹ روستا تنش آبی دارند؛ در بخش اسماعیلیه اهواز، روستاهایی در حمیدیه، کارون و باوی هم برخی نقاط دچار تنش آبی هستند.
در بخش غیزانیه هنوز نزدیک به ۱۹ روستا تنش آبی دارند؛ در بخش اسماعیلیه اهواز، روستاهایی در حمیدیه، کارون و باوی هم برخی نقاط دچار تنش آبی هستند رئیس مجمع نمایندگان خوزستان می‌گوید: گزارش‌هایی از دیگر نمایندگان مجلس استان از جمله ایذه و اندیکا داریم که در این شهرستان‌ها نیز مشکل آب‌رسانی به روستاها وجود دارد و با وجود پیگیری‌های انجام شده ولی اقدامی یا صورت نگرفته و یا اینکه ناقص انجام شده است.
این در حالی است که این روزها در سایه بی‌توجهی‌ها، همان روستاهایی که به آنها آب‌رسانی می‌شود نیز در معرض خطر هستند و بر اساس اعلام مسئولان بهداشتی، تردیدهایی در خصوص سالم بودن آب روستاها وجود دارد.
برای نمونه دبیر شورای سلامت شهرستان اهواز با اشاره به کیفیت پایین آب شرب در اهواز و پاسخگو نبودن آبفا؛ ضمن ابراز گلایه شدید از عملکرد شرکت آبفا در رسیدگی به مشکلات شبکه توزیع آب روستایی اظهار می‌کند: ادغام شرکت آبفار با آبفا، چیزی جز اسفبار شدن وضعیت آب روستایی نداشت، شبکه آب روستایی در سال‌های گذشته به‌رغم همه کاستی‌ها از وضعیت کنونی بهتر بود، آبفا باید بپذیرد در حال حاضر رسیدگی به شبکه توزیع روستایی نیز بر عهده این شرکت است.
تأسیسات روستایی وضع خوبی ندارند
مهران احمدی بلوطکی می‌افزاید: در حال حاضر تأسیسات روستایی اوضاع خوبی ندارند و خرابی دستگاه‌های کلرزنی و نبود ماده ضدعفونی‌کننده (پرکلرین) در تأسیسات بیداد می‌کند. مواردی همچون کلر صفر در شبکه توزیعی، کمبود پرکلرین در تأسیسات، شکستگی‌های لوله آب‌رسانی در شبکه توزیع، افت فشار و قطعی مکرر، کدورت بالاتر از حد استاندارد، فرسودگی و قدیمی بودن تأسیسات و خطوط آب‌رسانی از مشکلات موجود است.
احمدی بلوطکی ضمن بیان این موضوع که حفظ کلر باقیمانده در میانگین مناسب در شبکه آب توزیعی از ضروریات است و نبود کلر در تأسیسات و عدم کلرزنی آب و عدم پایدار بودن کلر باقیمانده در آب امری پذیرفتنی نیست، خطاب به مسئولان و متولیان امر می‌گوید: حتماً باید بحران و طغیان بیماری‌ها رخ دهند تا چاره‌اندیشی صورت پذیرد.
وی اظهار می‌کند: از راه‌های پیشگیری و مقابله با بیماری کرونا، شستشوی مرتب دست‌ها است و یقیناً در دسترس بودن آب سالم برای مردم امری ضروری و انکارناپذیر است. بهداشت نمی‌تواند به سادگی از کنار آبی گذر کند که هنوز فاقد کلر و پرکلرین است.
یکی از مشکلات اساسی آب روستایی این است که بعد از طرح ادغام آب شهری و روستایی، هنوز کسی مسئولیت آب روستایی را به عهده نمی‌گیرد این مقام مسئول می‌افزاید: یکی از مشکلات اساسی آب روستایی این است که بعد از طرح ادغام آب شهری و روستایی، هنوز کسی مسئولیت آب روستایی را به عهده نمی‌گیرد و ما نمی‌دانیم که طرف اصلی ما در آب روستایی چه کسی است، پس از طرح ادغام و با توجه به دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های اجرایی، آبفای اهواز به‌عنوان متولی آب روستایی معرفی شد، اما به‌رغم همه تلاش‌هایی که همکاران ما در آبفا انجام داده‌اند ولی جواب قانع‌کننده‌ای برای مشکلات آب روستایی دریافت نکردیم.
در همین زمینه مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان در خصوص نظارت بر کیفیت آب آشامیدنی از سطح خانه بهداشت تا ستاد استان اظهار می‌کند: سنجش کلر آزاد باقیمانده به‌صورت روزانه توسط بهورزان، مراقبان سلامت و کارشناسان بهداشت محیط انجام می‌شود.
مهران معلم اضافه می‌کند: نمونه‌برداری میکروبی آب از همه روستاها به‌صورت ماهانه و همچنین نمونه‌برداری شیمیایی از همه تأسیسات آب‌رسانی هر ۶ ماه یک بار توسط کارشناسان بهداشت محیط انجام می‌شود.
وی خبر می‌دهد: بازدید از همه تأسیسات آب‌رسانی و سامانه‌های آب‌رسانی به‌صورت فصلی و تعیین ریسک سامانه‌های آب‌رسانی و همچنین اعلام معضلات آب و فاضلاب به ادارات آب و فاضلاب، فرمانداری، دادستانی و طرح مشکلات در جلسات شورای سلامت شهرستان و استان نیز از دیگر اقداماتی است که در راستای تأمین کیفیت مطلوب آب شرب روستایی انجام می‌شود.
مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان می‌گوید: درصد مطلوبیت میکروبی روستایی در ۱۰ ماهه اول سال ۹۹ به میزان ۹۴ درصد، درصد مطلوبیت کُلرسنجی ۸۰ درصد و درصد مطلوبیت کدورت نیز ۶۷.۵ درصد است.
در آستانه ورود به روزهای گرم سال در خوزستان، مشکلات آب‌رسانی در این استان به خصوص در روستا نمود بیشتری پیدا می‌کند ولی شرایط به گفته افرادی که دستی بر آتش دارند، برای روستاها اصلاً خوش‌بینانه نیست.
