دکتر علی عربی با اشاره به پیامدهای اجتماعی کرونا از منظر جامعه شناختی، اظهار کرد: دو رویکرد مثبت و منفی از نظر جامعه شناسی به جهان پساکرونا وجود دارد؛ برخی از اندیشمندان دید منفی دارند و اگر به مقالات در این زمینه مراجعه کنیم میبینیم که اکثر رویکردها منفی است اما نگاههای مثبت نیز وجود دارد. آنچه تجربه بشر از عبور از بحرانها نشان میدهد، به نظر میآید که رویکرد مثبت و نگاه مثبت به جهان پساکرونا وجود داشته باشد؛ این بحران خاص است و عبور از آن باعث پررنگتر شدن مسائلی میشود که قبلا وجود داشته اما به دلایلی کمرنگتر شده است. البته برخی پیامدها میتواند به عنوان تهدید باشد اما در کل رویکرد مثبت وجود دارد.
وی با بیان اینکه پس از عبور از کرونا ما با ابعاد روانشناختی مواجه خواهیم شد، افزود: به نوعی با رونق روانی مواجه خواهیم شد و اندیشمندان نیز به این موضوع پرداخته اند. به نظر میرسد در دوران پس از کرونا با نوعی بازسازی روانشناختی در جامعه روبرو میشویم، در واقع جامعه قدرشناس روزمرگیهایی میشود که پیش از شیوع کرونا ملالآور بود. ما در دوران پیش از کرونا بسیاری از فعالیتهای روزانه را ملال آور میدانستیم اما شیوع کرونا و ایجاد محدودیت در انجام این فعالیتها، باعث شد نوعی بازاندیشی داشته باشیم و در واقع دلتنگ فعالیتهایی شویم که در گذشته انجام میدادیم. اما در دوران پساکرونا ممکن است که قدر داشته های خود را بیشتر بدانیم و با نوعی بازسازی ذهنی در مواجهه با روزمرگی ها مواجه شویم.
عضو هیات علمی جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به یکی از مشکلات حوزه سلامت، گفت: در دوران پیش از کرونا سلامت در نگاه پزشکی زده و درمان محور اسیر شده بود البته این نگاه نه تنها در کشور ما بلکه در بسیار از کشورها وجود داشت؛ تمام سرمایه گذاریهای حوزه سلامت، درمانمحور بود یعنی به جای اینکه به توانمندسازی جامعه توجه شود، به خصوصی سازی، سلامت تقویت و تاکید زیاد جامعه بر نیروی پزشکی توجه میشد. متاسفانه کادر درمان از جمله پرستاران، خدمات، مددکاران و در کل همه پرسنل سلامت به غیر از پزشکان، در نظام سلامت چه به لحاظ درآمدی و چه جایگاه اجتماعی، به حاشیه رانده شده بودند.
این جامعه شناس با بیان اینکه خانههای بهداشت که یکی از مفیدترین برنامههای ما بود و در آن بسیار پیشرو بودیم نیز کنار گذاشته شده بود، اما پس از شیوع کرونا متوجه شدیم که باید به چه چیزی توجه کنیم، ادامه داد: البته پس از شیوع کرونا متوجه شدیم که سلامت جامعه را باید به عنوان یک امر اجتماعی و نه پزشکی در مرکز سیاستگذاریهای کلان قرار دهیم تا به این ترتیب جامعه توانمندتر و سبک زندگی سالمتر شود. همچنین توجه به آموزش پایهای در سلامت، شناخت جامعه، افزایش آگاهی فردی و ایجاد زیرساخت مقابله با هجمه اطلاعات نادرست در حوزه سلامت از پیامدهای مثبت کرونا است. در دوران پساکرونا توجه جامعه به سیاستهای پیشگیرانه در سلامت، خروج سلامت از سلطه پزشکی و بازتعریف سلامت به عنوان یک امر اجتماعی خواهد افتاد. کشور آمریکا بهشت پزشکان است و در رده بندی جهانی اول است اما در مواجهه با کرونا با مشکل مواجه شده و این موضوع باعث ایجاد این نیاز شده که سلامت را به عنوان یک امر اجتماعی در نظر گیرند و برای آن سیاستگذاری کنند.
عربی با اشاره به یکی از پیامدهای منفی زندگی پساکرونا، گفت: یکی از پیامدهای منفی پس از کرونا میتواند تمایل به زندگی لوکس با سوءاستفاده بنگاههای اقتصادی و خدماتی باشد، به این دلیل که در زمان کرونا همه ما به نوعی مرگ را لمس کردیم و به لحاظ عینی و ذهنی مدتی با آن زندگی کردیم. این تجربه باعث تغییر درک مفهموم "زمان" و توجه به کیفیت آن میشود که البته مفید است. اما اگر این مساله در جهان امروز که با نظام اقتصادی مبنی بر کشش سرمایه گذاری قرار گیرد، افرادی میتوانند سوءاستفاده کنند و زندگی لاکچری را در اولویت جامعه قرار دهند و این اولویت باعث ایجاد شکاف طبقاتی میشود.
این جامعه شناس در پایان با اشاره به پیامد منفی کرونا در جهان سیاست، گفت: پیامد منفی کرونا میتواند در حوزه سیاست نیز وجود داشته باشد؛ دولتها ممکن است به استفاده از ابزارهایی که زندگی ما را تحت سیطره آنها قرار میدهد، ادامه دهند. یعنی فضای خصوصی افراد را به شکل سیستماتیک از کنترل افراد خارج و نظارت کردن بر حریم شخصی را قانونی کنند. به این دلیل در بسیاری از کشورهای غربی اکنون شاهد فعال شدن جامعه مدنی و واکنش دادن آن به مساله ذکر شده هستیم. البته در جامعه جهانی نیز احتمال دارد کشورهایی که حکومت توتالیتر دارند، این مساله باعث بقای بیشتر این حکومتها شود که این باعث تهدید آزادی بشر میشود.