در این میان دین اسلام بر «بهداشت» و «حفظ سلامت فرد» و «جامعه» تأکید زیادی دارد که این بحث شامل موارد جزئی و مختلفی در سطح جامعه می‌شود؛ در این گزارش نیز سخن ما یکی از مباحث تغذیه و ارتباط آن با سلامت افراد است.
مسئله ذبح و خرید و فروش غیربهداشتی و ناسالم دام و طیور مدت‌هاست که به یکی از مسائل مهم بهداشتی و پزشکی تبدیل شده است و با توجه به وجود وجود بیماری‌های جدید و ناشناخته در پرندگان و دام‌ها که جان انسان‌ها را هم تهدید می‌کند، این مبحث هر روز بیش از پیش مهم و حیاتی تلقی می‌شود.
کشتار غیر مجاز
متأسفانه در خوزستان و به ویژه در اهوازی که عنوان کلانشهر را یدک می‌کشد، همچنان مواردی از کشتار غیرمجاز و غیر اصولی دام و طیور و اقدام به خرید و فروش آن در محله‌ها و خیابان‌های شهر دیده می‌شود که علاوه بر تخریب منظره شهری، تبعات بهداشتی بسیاری را خواهد داشت.
مبارزه با عرضه گوشت به صورت دست‌فروشی در شهرستان اهواز آن گونه که باید و شاید جدی گرفته نشده است و در مناطقی مانند کوی الصافی، دروازه و کوی فرهنگیان ذبح و عرضه گوشت قرمز بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی انجام می‌شود.
سوال اینجاست چرا هنوز با وجود تأکیدهای بهداشتی در خصوص تهدید سلامت افراد، همچنان در سطح شهر اهواز این کشتارها انجام می‌شود؟ و چرا مردم با توجه به تذکرهای مکرر به مصرف این‌گونه گوشت‌ها تمایل دارند؟
رئیس مرکز بهداشت خوزستان، در خصوص کشتارهای غیرمجاز دام و طیور در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: به طور قطع کشتارهای موجود در معابر و خیابان‌ها از نظر ما غیر بهداشتی و غیر قانونی هستند و توسط مراکز بهداشتی ممنوع شدند.
«سید محمد علوی» در ادامه می‌افزاید: اینکه افراد مختلف برای خرید دام و مرغ زنده به این مکان‌ها مراجعه و در همان مکان آلوده نسبت به ذبح و پاک کردن آن توسط همان افراد اقدام می‌کنند، مسئله رد شده است که از نظر بهداشتی نیز مورد تأیید نیست.
وی در خصوص اقدام‌های انجام شده برای برخورد و جمع آوری این اماکن بیان می‌کند: امور مربوط به دام زیر نظر دامپزشکی است اما هنگامی که به ماده غذایی تبدیل می‌شود، به متولیان بهداشت ارتباط دارد که ما نیز این نوع کشتارها را غیر مجاز می‌دانیم و به هیچ عنوان خرید و استفاده از آنها را سفارش نمی‌کنیم.
لزوم ورود شهرداری
رئیس مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه مسئله برخورد با این افراد و جمع آوری آنها بر عهده ما نیست بلکه مربوط به شهرداری است و این افراد به نوعی دست‌فروش و فروشنده دوره‌گرد به حساب می آیند، ادامه می‌دهد: هرگاه فروشنده‌های مغازه‌دار دارای مجوز نسبت به این کشتارها و فروش‌های غیرمجاز اقدام کنند، به عنوان مراکز بهداشتی وارد عمل می‌شویم و برخورد می‌کنیم؛ حتی در صورت لزوم برای پلمب اقدام می‌شود ولی کنترل و برخورد با فروشنده‌های دوره‌گرد و دست‌فروشان بر عهده بهداشت نیست و شهرداری باید در این خصوص اقدام‌های کنترلی و لازم را انجام دهد.
علوی در خصوص توصیه‌های پزشکی سلامت گوشت تصریح می‌کند: از نظر پزشکی گوشت کشتار شده و همچنین مرغ و ماهی باید بعد از کشتار، ابتدا منجمد شود تا از این طریق عوامل انگلی موجود در آن از بین برود و برای مصرف، سالم باشد اما گوشت‌هایی که به طور غیربهداشتی و در معابر و بدون نظارت ذبح می‌شوند، تأییدیه سلامت ندارند.
وی در ادامه به رابطه ویروس کرونا و ارتباطش با دام اشاره می‌کند و می‌گوید: این ویروس فقط از انسان به انسان منتقل می‌شود و امکان انتقال آن از حیوان به انسان وجود ندارد.
نماینده مردم اهواز، باوی، حمیدیه و کارون در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: این سوالات را باید از شهرداری پیگیر کرد چرا که این مسائل از امور و وظایف ذاتی شهردار است.
وی تصریح می‌کند: به عنوان یک شهروند از اصحاب رسانه مطالبه دارم که از شهردار بخواهند به جای دوندگی در کارهای تبلیغاتی و هزینه کردن در اموری مثل خرید نخل هر کدام به قیمت ۱۰ میلیون تومان، به امور مهم کلانشهر اهواز مثل مشکلات آب سطحی، نبود بهداشت لازم و… بپردازد.
اخذ احکام قضائی
مدیرکل دامپزشکی خوزستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان می‌کند: با توجه به هزینه‌های مالی دولت یا بخش خصوصی تلاش می‌شود که فرآورده‌های پروتئینی سالم به دست مردم برسد؛ در این میان دامپزشکی تنها استفاده از گوشت و مرغ دارای تأییدیه بهداشتی را به مردم توصیه می‌کند و هیچ توصیه و تأییدی برای مصرف از کشتارهای غیرمجاز نمی‌شود.
«مصطفی کنار کوهی» با اشاره به اینکه مردم باید مراقب تبعات استفاده از گوشت‌های با کشتار غیرمجاز باشند، ادامه می‌دهد: متأسفانه با وجود گرفتن احکام قضائی متعدد و برخوردهای قضائی بسیار اما تلاش‌ها مثمر ثمر نیست و همچنان این مسئله ادامه دارد؛ به غیر از کشتارگاه‌های صنعتی و اماکنی که نفرات مورد تأیید دامپزشکی آنجا مستقر هستند و دست کم حداقل‌های بهداشتی در آنجا رعایت و لاشه و ضمائم آن بازرسی می‌شود، هیچ جای دیگری را پیشنهاد نمی‌کنیم.
مدیرکل دامپزشکی خوزستان در خصوص شبه‌های کمبود دامپزشک، تصریح می‌کند: حتی اگر دو نفر نیرو داشته باشیم حتماً یکی را برای مراکز خصوصی و دولتی فعال زیرمجموعه خود در نظر می‌گیریم؛ ظرفیت قابل‌توجهی از بخش خصوصی برای دریافت پروانه و فعالیت زیر نظر اداره کل بهداشت در استان وجود دارد که در این بخش‌ها به هیچ عنوان اجازه نمی‌دهیم کشتاری بدون بازرسی بهداشتی دامپزشکی از زیر نظر ما رد شود.
وی بیان می‌کند: مسائل مربوط به دوره‌گردها پیچیده است؛ زیرا آنها از اماکن عمومی استفاده می‌کنند و متولی کنترل و نظارت بر اماکن عمومی نیز مشخص است؛ دامپزشکی به عنوان یک سازمان هشداردهنده وظیفه اصلی‌اش هشدار، آموزش، مصاحبه و اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها و بعضاً اخذ مجوز برای مراکز دارای پروانه‌ای است که کشتار غیر مجاز را انجام ندهند ولی حتی پا از حیطه مسئولیت خود نیز فراتر گذاشته و بیشتر به این مسئله پرداخته است.
همکاری و مشارکت مردمی
مدیرکل دامپزشکی خوزستان ادامه می‌دهد: دست‌فروش تعریف مشخصی دارد که مجریان ذی‌ربط طبق قانون مشخصی با آنها برخورد می‌کنند اما دامپزشکی هشدارهای لازم را فراتر از مسئولیت خود انجام می‌دهد؛ نظارت و برخورد مستقیم با فروشنده‌ای که هویت ندارد و امروز هست و فردا نیست، بر عهده دامپزشکی نیست.
وی خبر می‌دهد: با همکاری مسئولان قضائی احکام برخوردی را می‌گیریم ولی کار اصلی بر عهده مجری طرح است که باید وارد عمل شود تا این موارد را به درستی جمع آوری کنیم؛ اینکه امروز فعالیت کنیم ولی فردا کار به حال خود رها شود، جوابگو نیست چرا که دوباره به شکل قبل بر می‌گردد و قطعاً اگر مجری جمع آوری خوب و مداوم فعالیت کند، در این زمینه نتیجه می‌گیریم.
کنار کوهی اظهار می‌کند: ممکن است بخش‌های دیگر نیز مشکلات خودشان را داشته باشند که لازم است حرف‌های آنها را شنید تا قضاوت یک طرفه نباشد اما آنچه به حوزه دامپزشکی مربوط می‌شود فراتر رفته و در زمینه هشدار و اخذ احکام قضائی کم نگذاشته‌ایم و بر اساس اسناد موجود بیشتر از حد معمول اقدام‌های لازم را انجام داده‌ایم.
وی عنوان می‌کند: اگر بخواهیم نتیجه بگیریم علاوه بر استفاده از قوه قهریه و برخورد با خاطیان، بیشتر خود مردم باید رعایت کنند؛ زیرا دامپزشکی به اندازه کافی کشتارگاه‌های بهداشتی و بازرس دارد و از این لحاظ کمبود و مشکلی وجود ندارد ولی متأسفانه یک سری افراد سودجو هستند که به شکل غیرمجاز در این زمینه فعالیت می‌کنند.
مدیرکل دامپزشکی خوزستان تأکید می‌کند: به عنوان متولی هیچ‌گونه کشتار و عرضه دام، طیور و آبزیان غیرمجاز را در گوشه و کنار خیابان و اماکن غیرمجاز را تأیید نمی‌کنیم و فقط مراکز مجاز زیر نظر و با نشان دامپزشکی را که در گوشت دام به صورت برچسب و در مرغ در پلاستیک‌های بسته‌بندی آن موجود است، تأیید می‌کنیم.
مدیرکل دامپزشکی خوزستان بیان می‌کند: دامپزشکی به مردم توصیه می‌کند که به خودشان و به ما کمک کنند چرا که ظرفیت‌های دولت محدود هستند و این توان قوی مردم است که می‌تواند ما را در رسیدن به اهداف ما یاری کند.
وجود ۸۰۰ بیماری مشترک
کنار کوهی به کشتارهای بین جاده‌ای نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: نیروی انتظامی نیز در این رابطه همکاری لازم را داشته ولی در هیچ جای دنیا نمی‌توان و نمی‌شود گشت ۲۴ ساعته را در راه‌های مواصلاتی برای کنترل مستقر کرد؛ به محض اینکه یک یا دو روز کنترل وجود نداشته باشد، دوباره این افراد نسبت به فروش اقدام می‌کنند که از مردم خواهش می‌شود به هوای ارزان‌تر بودن قیمت در دام این افراد گرفتار نشوند؛ زیرا بهترین راه برای فرد متخلف توجه و نخریدن مردم و همکاری آنهاست.
وی در خصوص احتمال انتقال بیماری کرونا از طریق دام اشاره می‌کند و می‌افزاید: باید بدانیم که آیا دام می‌تواند به کرونا مبتلا شود و این بیماری را به انسان منتقل کند یا نه که این ماجرا منتفی است؛ یعنی دام‌هایی که مصرف می‌شوند عامل انتقال کووید- ۱۹ نیستند ولی انسانی که دام را ذبح می‌کند، ممکن است به ویروس کرونا آلوده باشد؛ یعنی اگر انسانی که دام را ذبح، شقه کرده و به فروش می‌رساند، بیمار باشد می‌تواند بیماری را به لاشه و به صورت ثانویه به انسان منتقل کند که در کشتارهای غیرمجاز هم هیچ‌گونه نکات بهداشتی و ایمنی از جمله استفاده از ماسک و شست‌وشوی وسایل رعایت نمی‌شود؛ بنابراین بهترین راه این است که از این کشتارها مصرف نشود تا زنجیره انتقال احتمالی قطع شود.
مدیرکل دامپزشکی خوزستان یادآور می‌شود: بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند از طریق دام زنده و همچنین از لاشه به انسان منتقل شوند که به طور عمده توسط همین دام و کشتارهای غیرمجاز که زیر نظر مأموران دامپزشکی نیستند، انتقال می‌یابند و به هیچ عنوان این احتمال رد نمی‌شود.
وی ادامه می‌دهد: بیش از ۸۰۰ نوع بیماری مشترک انسان و دام وجود دارد و بیماری‌های نوپدید مانند تب کریمه کنگو می‌تواند مستقیم از دام تب‌دار به انسان منتقل شود و همچنین بیماری‌های انگلی (چه انگل‌های داخلی و چه خارجی)، بیماری‌های میکروبی و ویروسی می‌توانند بیماری‌های وحشتناکی را به انسان منتقل کنند.
یکی از شهروندان اهوازی در خصوص استفاده از گوشت گرم ذبح شده بین جاده‌ای، عنوان می‌کند: یکی از همکارانم به علت استفاده از گوشت تهیه شده از کشتارهای بین جاده‌ای، به بیماری تب کریمه کنگو مبتلا شد و پس از ابتلاء به تب و چند روز درگیری با بیماری فوت کرد.
تاکید بر بهداشت کشتار
فراتر از تأکیدها و تذکرهای مسئولان بهداشت و سلامت، این خود مردم هستند که باید برای سلامت خود و خانواده خودشان ارزش و اهمیت بالایی قائل شوند و توصیه‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی را در مسیر زندگی و حفظ سلامت خود به کار ببندند.
همان‌قدر که در بحث بهداشت و سلامت از مسئولان ذی‌ربط انتظار رسیدگی و پیگیری داریم، به همان اندازه هم باید خود را در برابر سلامت خویش و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم، مسئول بدانیم که اگر این‌گونه باشد، بسیاری از امور به راحتی مسیر قانونی و صحیح خود را طی خواهند کرد.
در این خصوص نیز اگر مردم برای خرید گوشت دام‌های کشتار غیرمجاز مطالبه و تقاضایی نداشته باشند، به خودی خود بحث «عرضه غیر مجاز» از بین خواهد رفت.
