تاریخ انتشار: ۲۶ بهمن ۱۳۹۸ - ۱۳:۱۲
کد خبر: ۱۹۷۱۴۲
نسخه چاپی ارسال به دوستان ذخیره
یک رویای سبز در جاده آبادان - ماهشهر
 با اینکه رشته‌ای که در آن تحصیل کرده است رنگش سبز نیست اما روزمرگی‌اش امروز کاملا به رنگ برگ درخت شده است؛ آرش آبخو مهندس کامپیوتر است و شاغل در سازمان تامین اجتماعی. عکاسی هم می‌کند اما در ساعت‌های فراغت این روزهایش بیل به دست شده است تا جاده‌ای که او "برهوت" تعریفش می‌کند، رنگ طروات بگیرد.

  اولین نهالش را در جاده آبادان به ماهشهر به این امید کاشت تا شاید این جاده تبدیل به یک منطقه سبز به طول ۱۰۰ کیلومتر شود، ریشه این دغدغه اما به گفته او، تنها زیست محیطی نیست.

ایده کاشت درخت در جاده آبادان - ماهشهر از کجا شکل گرفت؟

بیست و چند سال پیش در مقطع کارشناسی تحصیل می‌کردم و برای حضور در کلاس‌های دانشگاه، جاده یک بانده آبادان-ماهشهر که بسیار خطرناک بود را مرتب طی می‌کردم. روزهایی که اتوبوس‌های خطی قدیمی بودند و خودروهای سواری مسافرکش هم شرایط مناسبی نداشتند و به همین خاطر احتمال خرابی و پنچری و تصادف در این جاده بسیار زیاد بود. همان روزها همیشه به این فکر می‌کردم که چرا نباید جایی برای استراحت وجود داشته باشد که خودروها در آن توقف کنند و می‌گفتم کارش روزی برسد که این جاده درختکاری بشود.

این فکر در همان ذهن باقی ماند تا همین اواخر؟

بله. اما بعد از اینکه دیدم در مسیرهای گرمسیری مثل جاده طولانی اهواز - اندیمشک، بوشهر - دیلم، بوشهر - برازجان، امیدیه - پازنان و کلی مسیر دیگر در خوزستان و سایر استان‌های گرمسیری جنوب کشور درختکاری شده است ولی دو جاده آبادان - ماهشهر و آبادان - اهواز همچنان برهوت و شوره‎زار است. آخرین باری که از ماهشهر به آبادان برمی‌گشتم و از یک فضای پردرخت به این جاده رسیدم، افسوس خوردم ولی به خودم گفتم که تا چه زمانی باید افسوس بخوریم؟ مگر عمر ما چقدر است؟

با این حال تا این آخرین سفر درختی نکاشته بودید؟

قبل از این، کاشت درخت برای من محدود شده بود به درختکاری شهری. درختکاری شخصی در سطح شهر قطعا بکر نبوده اما انتقال این کنش به جاده‌ای که کاملا خشک بوده، رویداد جدیدی است.

از درختکاری در جاده منتهی به ماهشهر و بندرامام خمینی بگویید.

سمت راست جاده آبادان - بندرامام خمینی، خور است و سمت چپ تالاب شادگان. در کل به تمام آن ناحیه تالاب شادگان می‌گویند. تالاب زمین باتلاقی دارد، سمت خور هم نمکزار است، در این ناحیه تقریبا هیچ گیاه سایه‌اندازی نمی‌تواند رشد کند مگر درخت کهور که ما به صورت عامیانه به آن بی‌عار می‌گوییم و به صورت کامل با کنوکارپوس متفاوت است و اصولا از خانواده دیگری است. این درخت تحمل شوری خاک در حد شوری آب دریا را دارد، نیاز به آبیاری خیلی منظم ندارد و خودش، خودش را بازسازی می‌کند. نکته مهم این است که در یک سال اول دوام بیاورد.

برای زنده ماندن درخت در این یک سال فکر اصولی کرده‌اید؟

اگر قرار باشد کار گسترده و سیستماتیک صورت بگیرد طبق نظر کارشناسان نیاز است که در شش ماه اول سال و فصول گرم، آبرسانی با تانکر انجام شود، فعلا در حال کاشت هستیم و به خاطر بارش‌های سال ۹۷ و ۹۸، حاشیه جاده همچنان پرآب است و گیاه آبیاری می‌شود و این مساله شاید کمک کند که کهور (بی‌عار) کاشته‌شده جان سالم به در ببرد که البته این مهم به هیچ عنوان ناقض اینکه باید در نهایت کار اصولی انجام بشود، نیست.

پس در واقع این کاشت درخت در حال حاضر با ریسک مواجه است.

کاشت درخت در جاده با پیچیدگی‌های دیگری نیز همراه بود. به عنوان مثال این جاده و اراضی اطراف آن تحت نظارت‌های قانونی ارگان‌های مختلف است و از قوانین خاصی پیروی می‌کند، وزارت نفت، محیط زیست، منابع طبیعی، اداره راه و شهرسازی، نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی و سایر ارگان‌ها و نهادهای ذیربط در این جاده قانون‌های مشخصی را دارند و این زمین بلاصاحب و بی قانون نیست. از سوی دیگر به عنوان اقدام خودجوش، باید ایمن‌ترین مکان را برای کاشت درخت انتخاب می‌کردیم تا مشکلی برای حریم جاده ایجاد نشود، به همین دلیل پایین پارکینگ‌ها و استراحتگاه‌ها را انتخاب کردیم که مشکل ترافیکی هم ایجاد نشود، اما در واقع اگر سازمان‌ها و ارگان‌ها مختلف پای کار بیایند و پروژه قانونمند شود شرایط کامل تغییر می‌کند و خیلی تمیز و مهندسی‌شده انجام خواهد شد. به هیچ وجه قصد این را نداریم که با ادارات دولتی وارد چالش  بشویم و تنها دنبال این هستیم که بگوییم اگر همه ما به اندازه کافی بخواهیم، می‌توانیم، می‌شود!

باید به این فکر کنیم که چه باید کرد که این اتفاق به یک امر راهبردی و پروژه‌ای استانی و ملی تبدیل شود و یادمان نرود همه آن قوانین برای جاده‌های دیگر هم وجود دارد اما در آنها درختکاری صورت می‌گیرد ولی تا به امروز اینجا اتفاقی نیفتاده و جاده آبادان - ماهشهر و آبادان - اهواز به نوعی از این جهت مغفول مانده است.

مشاوره اصلی را از چه کسانی می‌گیرید؟

با اساتید دانشگاه‌های مرتبط با موضوع مرتب صحبت می‌کنم ضمن اینکه از کشاورزان محلی نیز مشاوره می‌گیرم. از مشاوره کارشناسان ادارات مرتبط نیز دائما بهره‌مند می‌شوم.

برآورد کمی شما از میزان اصله درختی که با آن می‌شود جاده آبادان - ماهشهر را سبز کرد، چقدر است؟

غم‌انگیز است که بدانید آبادان تا بندرامام خمینی را تنها با ۱۰ هزار اصله درخت می‌توان سبز کرد، یعنی حداکثر ۲ خاور نهال و زیر ۵۰ میلیون تومان هزینه. البته که اگر پروژه به صورت علمی و با در نظرگرفتن آبرسانی و پایش و واکاری و ... توسط ادارات مرتبط تعریف شود، قطعا هزینه مقداری بیشتر خواهد شد ولی مطمئنا در مقایسه با بسیاری از هزینه‌های جاری، به هیچ وجه رقم قابل توجهی نیست.

اولین درخت را چه زمانی در این جاده کاشتید؟

حدود یک ماه پیش.

و گویا دختر کوچک‌تان همراه نخستین این فعالیت اجتماعی بود.

بله. بعد از حدود یک ماه هنوز می‌گوید "بابا بریم پیش جی‌جی‌ها درخت بکاریم" و تصویر زیبای کاشت نهال در کنار پرندگان مهاجر در ذهن او حک شده است. دوست دارم این اتفاق به یک فرهنگ تبدیل شود. ما شاهد آن هستیم در استان ایلام در آن شرایط کوهستانی آقای نظری با هزینه شخصی تا به امروز نزدیک به ۱۰۰هزار درخت کاشته است و کار نگهداری و آبیاری را هم اغلب با هزینه شخصی انجام می‌دهد و به تنهایی در حال ایجاد یک جنگل است و امروز به مرد درختی ایران تبدیل شده است. باور کنید شرایط کاشت درخت در این جاده به مراتب ساده‌تر از درختکاری در کوه‌‎های ایلام است. ضمنا اطراف این جاده در تمام فصل‌های سال مرطوب است و آب بسیاری یا در سطح خاک یا در عمق کمی از خاک وجود دارد.

امروز تعداد درختان کاشته شده در جاده آبادان - ماهشهر به چند اصله رسیده است و چند نفر بعد از کاشت اولین درخت برای ادامه کار به شما پیوستند؟

فکر می‌کنم به ۴۰ اصله رسیده باشیم و جمع دوستانه و خانوادگی ما برای کاشت درخت در این منطقه امروز به ۱۰ نفر رسیده است.

سقف شما برای درختکاری در این جاده چند اصله است؟

سقف و نهایت هدف ما سبز کردن جاده است. هر هکتار درخت چیزی حدود ۷۰ تن غبار و آلاینده سمی را به خودش جذب می‌کند و این عدد کارشناسی‌شده به هیچ عنوان شوخی نیست. هر هکتار درخت بی‌عار یعنی تنها ۱۰۰ تا ۲۰۰ اصله. از طرفی بحث مهاجرت‌های اقلیمی به دلیل شرایط هشداردهنده زیست محیطی مرتبط با سلامت بسیار جدی است و باید حتما برای آن کاری کرد.

برای عمومی‌تر کردن این فعالیت اجتماعی کمپینی را تشکیل نداده‌اید؟

کمپین تشکیل نمی‌دهم و به دنبال این حرف‌ها هم نیستم. این اقدام با دل‌مان شکل گرفته است و معتقدم برای عمومی‌تر شدن کاشت درخت در این جاده نیاز است رویداد به صورت یک پروژه دیده شود و استانداری خوزستان که نگاه زیست محیطی خوبی نیز دارد، یا فرمانداری آبادان و یا ارگان‌های مرتبط پای کار بیایند تا در نهایت کاشت درخت در جاده آبادان -ماهشهر به یک پروژه زیست محیطی و فرهنگی رسمی بدل شود.

نمی‌خواهید بعد از آقای نظری نام مرد درختی خوزستان را داشته باشید؟

به هیچ وجه، نام و عنوان در مقابل نتیجه‌ای که در ذهن دارم چه ارزشی دارد؟ تاکید می‌کنم برای این کار نگاه صرفا زیست محیطی نداشتم. هیچوقت یادم نمی‌رود در روزهای جنگ در این جاده و ابتدای سه راه خوردورق دیگر اجازه ورود غیرنظامی‌ها را نمی‌دادند و حتی نظامی‌ها هم باید با مجوز و امریه وارد می‌شدند و خدا می‌داند چقدر از بچه‌های ایران خون‌شان ریخته شد تا آبادان بماند و سقوط نکند. این جاده رازهای بسیاری در خود دارد و شهرهای دورتر باید بیشتر از این درباره جاده آبادان - ماهشهر بدانند.

این جاده، اگر زبان داشت از غم‌های بزرگ و خون‌های ارجمندی می‌گفت که در آن ریخته شده است. این جاده اگر می‌توانست حرف بزند از زن‌ها و بچه‌های خردسال و شیرخوارگانی می‌گفت که در ابتدای جنگزدگی، با پای پیاده از آبادان بیرون زدند و در این شوره‌زار تفتیده، غریبانه و گمنام، گرسنه و تشنه، در گرمای طاقت‌فرسا از پا افتادند و برای همیشه جزئی از این بیابان تبدار شدند. از پسران و مردانی می‌گفت که در این جاده مفقود شدند زیرا نمی‌دانستند که جاده به تصرف دشمن درآمده است.

اینجا روزگاری خودِ جبهه بوده است. کاش می‌توانست حرف بزند، از شکست حصر آبادان بگوید، یا از مادر و یا همسر شهیدی که زنده زنده در تابوت میخ شده یا زیر تخت حمل جنازه ته آمبولانس، پنهان از چشم ایست بازرسی سه راه خوردورق، از ماهشهر به آبادان می‌آمد تا با پیکر همسر و یا فرزندش وداع کند.

من در این جاده درخت می‎کارم تا سایه‌ای شود برای استراحت. سایه درختی که ریشه در خاکی آبیاری شده با خون دارد تا یادی باشد برای جوانانی که ایستاده جان دادند تا این سرزمین حفظ شود و برای همیشه بخشی از خاک ایران بماند.

مرجع / ایسنا
:
:
:
آخرین اخبار